برونشیت چیست؟ علائم، تشخیص و درمان برونشیت ریه

برونشیت یکی از بیماری‌های ریوی است که باعث التهاب مجاری هوایی بزرگ یا برونش‌ها می‌شود. این بیماری به دو حالت ‌حاد و مزمن در بدن خود را نشان می‌دهد. دلایل ابتلا به این بیماری بیشتر عفونت‌های ویروسی یا عامل تحریک کنند‌ای مثل مصرف سیگار است. التهاب بالا در دیواره برونش‌ها و مجاری هوا باعث تورم و افزایش ترشح مخاط می‌شود و سپس مشکلاتی مانند سرفه‌های مداوم، خلط، و در موارد شدیدتر، تنگی نفس را به همراه دارد. برونشیت مزمن به دلیل آسیب مداوم به مجاری هوایی منجر به مشکلات جدی‌تری مانند بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) می‌شود. اگر به‌‌دنبال اطلاعات کامل‌تری در مورد این بیماری هستید، در این مقاله اطلاعات ارزشمندی قرار گرفته است.

برونشیت؛ التهاب ریه و دیواره برونش‌ها

یکی از انواع بیماری های ریه که عوارض خود را مستقیما بر مجاری تنفسی می‌گذارد، برونشیت ریه است. برونشیت ریه با ظاهر التهاب در دیواره‌ برونش‌ها و افزایش مخاط، باعث مسدود شدن راه تنفسی می‌شود. همین امر سرفه‌های شدید و تنفس سخت را به دنبال دارد. مدت زمان بیماری بسته به نوع برونشیت متفاوت است. در برونشیت حاد دوران نقاهت کوتاه‌تر است.

انواع برونشیت؛‌ حاد و مزمن

برونشیت به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می‌شود. عوامل ویروسی موجب ابتلا به برونشیت حاد است اما برونشیت مزمن،  التهاب مداوم و تحریک مجاری هوایی را به‌دنبال دارد. در هر دو حالت، تنفس برای بیمار سخت خواهد بود. مصرف قرص تنگی نفس در این زمان سهولت تنفس را به همراه دارد. در ادامه در مورد هر یک از دو نوع برونشیت توضیح خواهیم داد.

برونشیت حاد؛ بیماری با عامل ویروسی

برونشیت حاد یک التهاب کوتاه‌مدت در مجاری هوایی بزرگ (برونش‌ها) در ریه‌ها است که معمولاً به دنبال یک عفونت ویروسی، مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا، رخ می‌دهد. این بیماری موقت بوده و باعث التهاب و تورم در برونش‌ها می‌شود. التهاب و تورم برونش‌ها، تولید بیش از حد مخاط و سرفه‌های شدید را به‌دنبال دارد.

برونشیت حاد یکی از شایع‌ترین علل سرفه‌های شدید و مداوم است. بیش از 90% موارد برونشیت حاد ناشی از ویروس‌هایی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا است. عفونت باکتریایی سهم اندکی در ابتلا به برونشیت حاد دارد.

برونشیت مزمن؛ یک بیماری انسدادی ریه

برونشیت مزمن یک بیماری طولانی‌مدت است که باعث التهاب مداوم و تحریک مجاری هوایی (برونش‌ها) در ریه‌  می‌شود. این نوع برونشیت بخشی از گروه بیماری‌های انسدادی مزمن ریه (COPD) است و معمولاً بر اثر تماس طولانی‌مدت با مواد محرک مثل دود سیگار یا آلاینده‌های هوا ایجاد می‌شود. این بیماری از جمله بیماری های عفونی است که در صورت عدم پیگیری درمان وضعیت فرد بیمار شدید می‌شود.

برونشیت مزمن به‌طورخاص با سرفه مداوم و تولید خلط فراوان حداقل به مدت سه ماه در سال و طی دو سال متوالی تشخیص داده می‌شود.

علائم برونشیت؛ بررسی علائم برونشیت حاد و مزمن

در بیماری برونشیت حاد و مزمن علائم بیماری مشابهی داریم. در این قسمت به علائم دو نوع برونشیت اشاره می‌کنیم:

علائم برونشیت ریه و علائم عفونت ریه شباهت بالایی دارند و تشخیص و تفکیک این دو بیماری به دانش و مهارت بالایی نیاز دارد. از همین رو بهتر است هنگام مشاهده هر یک از این علائم به پزشک مراجعه کنید.

نحوه تشخیص برونشیت؛ مراجعه به پزشک

تشخیص این بیماری و مشخص کردن نوع آن نیاز به دقت و مهارت بالایی دارد. به‌دلیل علائم مشابه این بیماری با عفونت ریه، باید بیماری توسط پزشک تشخیص داده شود. در نظر داشته باشید که مصرف هر نوع دارو بدون تجویز ممکن است اثربخش نباشد. همچنین در برخی موارد عوارض قرص تاوانکس 500 یا هر داروی دیگری که مصرف کرده‌اید نیز بیماری را تشدید کند. در ادامه برخی از راه‌های درمانی را معرفی خواهیم کرد:

• • معاینه پزشک و ارزیابی علائم بیمار: ٰپزشک ابتدا درباره علائم بیمار مانند سرفه (به‌ویژه سرفه همراه با خلط)، خس‌خس سینه، تنگی نفس، تب و خستگی سؤال می‌کند. سوالاتی درباره مدت زمان علائم و اینکه آیا بیمار سیگار می‌کشد یا در معرض آلاینده‌های محیطی قرار دارد، پرسیده می‌شود. سرفه‌های مداوم و خلط‌دار که بیش از چند هفته ادامه داشته باشند، نشان‌دهنده برونشیت مزمن است.

• معاینات فیزیکی: ابتدا پزشک با گوشی پزشکی صدای ریه‌های شما را چک می‌کند. وجود توده و سفتی در ریه باید بررسی شود.

• آزمایش‌های تکمیلی: برای بررسی عفونت‌های ریوی مانند ذات‌الریه یا ارزیابی آسیب‌های ریه و مجاری هوایی آزمایش‌های تکمیلی انجام می‌شود. در برونشیت حاد، اغلب تصویربرداری طبیعی است، ولی در برونشیت مزمن ممکن است نشانه‌های ضخیم شدن دیواره‌های مجاری هوایی دیده شود. آزمایش خلط، آزمایش عملکرد ریه، پالس اکسی‌متری و آزمایش خون از مجموع آزمایش‌های تشخیص برونشیت ریه است.

با فهمیدن نوع برونشیت، پزشک متخصص سریع‌تر می‌تواند درمان مناسب را شروع و از پیشرفت این بیماری جلوگیری کند. از این آزمایش‌ها برای شناسایی و درمان بسیاری استفاده می‌شود. برای مثال تکنسین‌های این حرفه توسط انجام آزمایش‌، به سوال آسم کودکان در چه سنی بهبود می یابد پاسخ داده و نگرانی مادران این فرزندان را تا حد قابل توجهی کاهش داده‌اند.

بررسی راه‌های درمان برونشیت

برای درمان برونشیت حاد اقدامات لازم بسیار آسان‌تر و سبک ‌تر از اقدامات برای درمان برونشیت مزمن است. در ادامه برخی راه‌های درمانی برای هر نوع از برونشیت را بررسی می‌کنیم:

درمان برونشیت حاد؛ درمانی‌های خانگی و مصرف دارو

نخستین کار برای درمان برونشیت حاد استراحت و مصرف مایعات فراوان است. تحرک ریه در حالت آرام‌تری نسبت به ریه فرد فعال و پویا است. مصرف دارو های ضد سرفه مانند anoro اسپری برای جلوگیری از سرفه‌های مکرر برای فرد بیمار بسیار مفید و حائز اهمیت است. مسکن‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها از دارو های دیگری هستند که به درمان این نوع برونشیت کمک شایانی می‌کند.

درمان برونشیت مزمن؛ درمان‌های پیشرفته برای بهبودی

به‌دلیل تنگ شدن مجاری تنفسی در این نوع از بیماری برونشیت در ابتدا باید راه تنفس را باز کرد که فرد مبتلا راحت‌تر نفس بکشد. از اسپری‌های تنفسی برای باز کردن مجاری هوایی مانند اسپری فلوکسی تاید ۱۲۵ برای درمان این بیماری استفاده می‌شود.

سپس برای التهاب شدید ریه در این افراد از کورتیکواستروئیدها استفاده می‌شود تا در کنار تنفس درست گرفتگی مجرای تنفسی هم برطرف شود. ورزش ریه (توانبخشی ریه)، اکسیژن درمانی، تزریق واکسن و آنتی‌بیوتیک‌ها همگی موارد درمانی برای برونشیت مزمن در مرحله پیشرفته است.

مراجعه به ‌پزشک؛ راه تشخیص زود هنگام و درمان بیماری

برونشیت یک بیماری شایع است که به دلیل التهاب مجاری هوایی در ریه‌ها رخ می‌دهد. این بیماری به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می‌شود. برونشیت حاد اغلب به دنبال عفونت‌های ویروسی ایجاد می‌شود و معمولاً با مراقبت‌های خانگی و استراحت بهبود می‌یابد. در حالی که برونشیت مزمن که معمولاً در اثر سیگار کشیدن یا قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض آلاینده‌ها ایجاد می‌شود، نیاز به مدیریت طولانی‌مدت دارد و به بیماری‌های جدی‌تری مانند بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) منجر می‌شود.

درمان و مدیریت برونشیت شامل اقدامات ساده‌ای مانند ترک سیگار، مصرف داروهای گشادکننده برونش، کورتیکواستروئیدها و اکسیژن‌درمانی در موارد شدید می‌شود. در عین حال، پیشگیری با اجتناب از عوامل محرک، تقویت سیستم ایمنی و واکسیناسیون‌های مناسب به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک می‌کند. در نهایت، توجه به تشخیص به موقع و مدیریت مناسب برونشیت، به خصوص در افراد مبتلا به برونشیت مزمن، بسیار مهم است تا از عوارض جدی و آثار منفی بر کیفیت زندگی جلوگیری شود.