اسید معده چیست؟ علت، نشانه‌ها و روش‌های کاهش اسید معده

روزانه به‌طورطبیعی حدودا ۲ تا ۳ لیتر اسید معده ترشح می‌شود؛ این میزان متعادل است تا معده شما غذا را به‌خوبی هضم کند. اگر بیشتر از این میزان، اسید در معده ترشح شود؛ مشکلاتی مانند ترش کردن، نفخ، رفلاکس و حتی زخم معده به‌وجود می‌آید. گاهی تعادل ترشح اسید معده به دلیل استرس، تغذیه ناسالم، عفونت میکروبی یا مصرف برخی داروها برهم می‌خورد. بااین‌حال اصلاح سبک زندگی، رعایت رژیم غذایی مناسب و استفاده از دارو، روش‌های درمان اسید معده بالا هستند. اگر شما یا یکی از اطرافیانتان با مشکل گوارشی دست‌وپنجه نرم می‌کنید، در ادامه این مقاله به شما می‌گوییم که چه چیزهایی اسید معده را زیاد میکند و چه چیزی برای اسید معده خوب است.

اسید معده چیست؟ مایعی بی‌رنگ برای هضم غذا

اسید معده، مایعی بسیار اسیدی و بی‌رنگ است که به‌طور‌طبیعی در معده همه افراد سالم به‌صورت متعادل ترشح می‌شود و وظیفه هضم غذا (مخصوصاً شکستن پروتئین‌ها) را برعهده دارد. علاوه‌بر این، اسید معده میکروب‌ها و باکتری‌های مضری که همراه غذا وارد بدن می‌شوند را از بین می‌برد.

میزان طبیعی اسید معده در افراد سالم حدود ۲ تا ۳ لیتر در روز است؛ اگر معده شما بیشتر از این میزان اسید در طول روز ترشح کند، مشکلاتی مانند سوزش سردل، نفخ و رفلاکس برایتان ایجاد می‌شود؛ همچنین ترشح بیش‌ازحد اسید معده یکی از دلایل اصلی زخم معده است؛ سوءهاضمه، درد، حالت تهوع و استفراغ از نشانه‌های اولیه زخم معده به دلیل ترشح بیش‌ازحد اسید هستند.

رفلکس چه ارتباطی با اسید معده دارد؟

رفلاکس معده (GERD) حالتی است که در آن اسید معده به سمت مری برمی‌گردد. بین معده و مری دریچه‌ای به نام اسفنکتر وجود دارد که نمی‌گذارد اسید از معده بالا بیاید. اگر این دریچه ضعیف شود، اسید و محتویات معده به بالا برمی‌گردند و باعث سوزش قفسه سینه یا گلو می‌شوند؛ بسیاری از افراد به این حالت به‌اصطلاح ترش کردن می‌گویند.

افزایش اسید معده و رفلاکس با هم ارتباط مستقیم دارند؛ با ترشح بیش‌ازحد اسید معده، فشار بیشتری به دریچه مری وارد می‌شود. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، دریچه و دیواره مری آسیب می‌بیند؛ بنابراین شما باید علائم رفلاکس معده را بشناسید و سریع برای درمان مشکل خود اقدام کنید.

علت افزایش اسید معده؛ عفونت، استرس و ژنتیک

افزایش اسید معده معمولا به دلیل تغذیه نادرست، بیماری‌های زمینه‌ای و اختلال هورمونی رخ می‌دهد. بااین‌حال در برخی افراد هیچ علت خاص و مشخصی برای افزایش ترشح اسید معده وجود ندارد. با‌این‌که این اسید برای هضم غذا ضروری است؛ اما اگر به هر دلیلی، بیش‌ازحد معمول در معده ترشح شود، مشکل گوارشی برای شما به‌وجود می‌آورد. در ادامه به شما می‌گوییم که علت اسید معده بالا چیست.

• عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری: زمانی‌که این باکتری وارد معده شما می‌شود، پوشش معده را تحریک می‌کند و باعث افزایش ترشح اسید و زخم معده می‌شوند. باید بدانید که  علائم میکروب معده هلیکوباکتر پیلوری شامل درد، نفخ و احساس تلخی در دهان می‌شوند.
• استرس و اضطراب: شرایط روحی و روانی نامناسب بر عملکرد سیستم گوارشی تاثیر منفی می‌گذارد و باعث افزایش ترشح اسید معده می‌شود. علائم اسید معده عصبی، درد، سوزش، احساس سیری و حالت تهوع و استفراغ است.
• مصرف یا قطع ناگهانی برخی داروها: قطع ناگهانی داروهای کاهش‌دهنده اسید معده (مانند امپرازول) یا مصرف طولانی‌مدت داروهای ضدالتهابی، تعادل ترشح اسید را برهم می‌زند.
• سندروم زولینگر الیسون (Zollinger Ellison Syndrome): این بیماری نادر باعث ایجاد تومورهایی در پانکراس یا روده می‌شود. این تومورها ترشح هورمون گاسترین را افزایش می‌دهند و باعث بالا رفتن اسید معده می‌شوند.
• انسداد خروجی معده: اگر مسیر خروج غذا از معده به روده باریک مسدود شود، غذا مدت طولانی‌تر در معده باقی می‌ماند. همین موضوع باعث افزایش ترشح اسید معده می‌شود.
• عوامل ژنتیکی: معده برخی افراد به‌صورت‌ژنتیکی اسید بیشتری ترشح می‌کند؛ این موضوع هیچ ربطی به سبک زندگی یا رژیم غذایی ندارد.

علاوه‌بر موارد بالا، عادت‌های غذایی ناسالم مانند مصرف بیش‌ازحد غذاهای چرب، پرادویه یا نوشیدنی‌های کافئین‌دار و گازدار هم باعث افزایش ترشح اسید معده می‌شوند. همچنین اگر عادت دارید بلافاصله بعد از غذا دراز بکشید، به‌مرورزمان اسید معده، دریچه مری را خراب می‌کند و باعث رفلکس می‌شود.

برای کاهش فوری اسید معده با قرص، می‌توانید از داروی ازونیوم ۲۰ مصرف کنید. این قرص یکی از داروهای موثر در درمان سوزش سر دل و رفلکس معده است. بااین‌که امکان تهیه این دارو بدون نسخه وجود دارد، باز هم پیشنهاد می‌دهیم برای درمان مشکلات گوارشی خود، با پزشک مشورت کنید.

ترشح بیش‌ازحد اسید معده چه علائمی دارد؟

علامت ترشح بیش‌ازحد اسید معده، سوزش سر دل، نفخ، حالت تهوع، کاهش اشتها و احساس درد در بالای شکم است. اگر هر یک از این علائم را داشتید، باید برای کاهش اسید معده فوری اقدام کنید. در ادامه به شما می‌گوییم که ترشح بیش‌ازحد اسید معده چه علائمی دارد.

• سوزش سردل (ترش کردن): یکی از شایع‌ترین علائم افزایش اسید معده است. در این حالت احساس سوزش در قفسه سینه و بالای شکم خود حس می‌کنید.
• نفخ شکم: ترشح بیش‌ازحد اسید، باعث باقی ماندن غذا در شکم و در نتیجه تولید گاز و نفخ معده می‌شود.
• آروغ زدن مکرر: اگر غذا در معده شما باقی بماند و تولید گاز کند، باعث آروغ زدن مداوم می‌شود.
• حالت تهوع یا احساس بالا آمدن اسید در گلو: این موضوع معمولا بعد از خوردن غذاهای سنگین یا دراز کشیدن بلافاصله پس از غذا خوردن رخ می‌دهد و نشانه ترشح بیش‌ازحد اسید معده است.
• احساس تلخ یا ترشی در دهان: وقتی اسید معده به مری و دهان برمی‌گردد، شما مزه تلخ یا ترش در گلو و دهان خود احساس می‌کنید.
• کم شدن اشتها یا کاهش وزن بی‌دلیل: ترشح بیش‌ازحد اسید باعث تهوع و سوزش معده می‌شود. در این شرایط معمولا شما تمایلی به غذا خوردن ندارید و وزن شما هم کم می‌شود.
• سرفه خشک، گرفتگی صدا یا گلودرد: اگر اسید معده تا گلو بالا بیاید، گاهی به بافت‌های گلو آسیب می‌زند و باعث سرفه یا گلودرد می‌شود.
• احساس درد یا فشار در ناحیه بالای شکم یا پشت قفسه سینه: این درد شبیه درد قلبی به‌نظر می‌رسد ولی منشا آن معده است. پس از درمان معده درد و رفلاکس، احساس درد و فشار ناحیه بالای شکم هم رفع می‌شود.

اگر این علائم را بیشتر از چند روز داشتید یا شدت آن‌ها با گذشت زمان کم نشد، نشانه‌ رفلاکس معده یا سایر مشکلات گوارشی است. در این شرایط باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.

روش‌های کاهش فوری اسید معده

اسید معده برای هضم غذا ضروری است؛ بااین‌حال اگر بیش‌ازحد در معده ترشح شود، مشکلاتی مانند سوزش، رفلاکس یا زخم معده برایتان ایجاد می‌شود. برای کاهش فوری اسید معده، باید سبک زندگی خودتان را تغییر بدهید؛ اضطراب و استرس نداشته باشید و غذاهای سنگین و چرب مصرف نکنید.

اگر با تغییر سبک غذایی، مشکل شما حل نشد، باید به پزشک مراجعه کنید و زیر نظر او یکی از داروهای ضداسید معده از جمله قرص فورایز ۲۰ را مصرف نمایید. در ادامه به شما می‌گوییم که برای کاهش اسید معده چه بخوریم و چگونه این مشکل را درمان کنیم.

خداحافظی با اسید معده با تغییر سبک زندگی

برای کاهش و جلوگیری از اسید معده باید عادت‌های روزمره خود را اصلاح کنید. نکته‌های زیر به شما در کاهش اسید معده کمک می‌کنند:

1. پرخوری یا خوردن غذای سنگین و چرب، فشار بالایی به معده وارد می‌کنند و باعث افزایش اسید می‌شوند.
2. خوابیدن بلافاصله بعد از غذا خوردن، احتمال بازگشت اسید به مری را بیشتر می‌کند. حداقل ۲ تا ۳ ساعت بعد از صرف غذا دراز نکشید.
3. هنگام خواب، سر باید کمی بالاتر از شکم باشد تا اسید معده به مری برنگردد؛ برای این کار دو بالش زیر سرتان بگذارید.
4. وقتی بدن شما تحت فشار روحی و استرس باشد، معده‌تان اسید بیشتری ترشح می‌کند. برای کاهش استرس روزانه مدیتیشن انجام دهید یا پیاده‌روی کنید.

در واقع موثرترین و بهترین داروی اسید معده، اصلاح سبک زندگی و مصرف غذاهای مناسب است. در بخش بعدی به شما می‌گوییم که برای اسید معده چی خوبه.

تغییر رژیم غذایی و مصرف خوراکی‌های خنثی کننده اسید معده

در کنار تغییر سبک زندگی، باید بدانید که چه غذاهایی اسید معده را کم میکند. در ادامه این خوراکی‌ها را به شما می‌گوییم:

1. سبزی‌هایی با اسید کم مانند کاهو، اسفناج و هویج
2. میوه‌های بدون اسید و ملایم مثل موز و سیب
3. لبنیات کم‌چرب
4. نان سبوس‌دار
5. مرغ و ماهی آب‌پز
6. نوشیدن آب یا دمنوش‌های گیاهی مانند بابونه و زنجبیل برای آرام کردن معده مفید هستند.

علاوه‌بر مصرف این غذاها، شما باید بدانید که چه غذاهایی اسید معده را زیاد میکند و آن‌ها را مصرف نکنید. غذاهای چرب و سرخ‌شده، خوراکی‌های تند، گوجه‌فرنگی، مرکبات، نوشابه‌های گازدار، قهوه، شکلات و محصولات شیرین صنعتی اسید معده را بیشتر می‌کنند یا باعث برگشتن راحت‌تر اسید به مری می‌شوند.

درمان و کاهش فوری اسید معده با قرص و داروی مناسب

اگر تغییر سبک زندگی و غذا خوردن مشکل شما را حل نکرد و همچنان معده شما بیشتر از حد معمولی اسید ترشح می‌کند، باید زیر نظر پزشک از داروهای مناسب و انواع قرص معده مانند فورایز، ازونیوم، لانزو، فاموتیدین، رانیتیدین، امپرازول یا پنتوپرازول استفاده کنید. در ادامه تعدادی نام قرص برای اسید معده را به شما می‌گوییم:

1. داروهای آنتی‌اسید مانند بی‌کربنات‌سدیم یا آلومینیوم‌منیزیم، به خنثی کردن اسید کمک می‌کنند.
2. داروهای مهارکننده تولید اسید معده، مثل فاموتیدین یا رانیتیدین از ترشح بیش‌ازحد اسید جلوگیری می‌کنند.
3. در موارد شدیدتر، پزشک داروهای مهارکننده پمپ پروتون مثل امپرازول یا پنتوپرازول تجویز می‌کند که بسیار قوی هستند و تاثیر آن‌ها ماندگارتر است.

نکته مهم این است که برای مصرف طولانی‌مدت این داروها باید حتما با پزشک خود مشورت کنید. گاهی استفاده بلندمدت از داروهای ضداسید معده، باعث کمبود ویتامین B12، اختلال در جذب کلسیم یا مشکل کلیوی می‌شود.

درمان اسید معده با قرص و تغذیه مناسب؛ اقدامی مهم برای جلوگیری از بیماری‌های گوارشی

در این مقاله به شما گفتیم که اسید معده از چیست و اسید معده را چطور درمان کنیم. این ماده نقشی مهم در هضم غذا و محافظت از بدن در برابر میکروب‌ها دارد؛ بااین‌حال اگر بیش‌ازحد در معده ترشح شود، مشکلاتی مانند سوزش سردل، رفلاکس، نفخ و حتی زخم معده به‌وجود می‌آورد. عواملی مانند استرس، عفونت هلیکوباکتر، رژیم غذایی ناسالم و برخی بیماری‌ها باعث افزایش اسید معده می‌شوند. برای کاهش فوری اسید معده و درمان این مشکل، باید به تغذیه خود توجه کنید، سبک زندگی خود را تغییر بدهید و در صورت نیاز زیر نظر پزشک داروی مناسب بخورید.

آدوراطب به‌عنوان شرکت پخش سراسری گروه کوبل، بیشتر از ۱۶ سال سابقه فعالیت در زمینه پخش و توزیع انواع دارو، مکمل و تجهیزات پزشکی دارد. این شرکت پخش دارویی، محصولات وارداتی و تولیدی برندهای معتبری مانند کوبل دارو، دکتر عبیدی و نستله را از طریق شبکه مویرگی به بیش از 15 هزار داروخانه و مرکز درمانی کشور می‌رساند و نقشی بسیار مهم در دسترسی شما به انواع داروها دارد.