سوزش معده چیست؟ بررسی علائم، علل و شیوه‌های درمان پزشکی

براساس اطلاعات سایت my.clevelandclinic حدود ۲۰ درصد از مردم آمریکا به‌طورمداوم دچار سوزش معده می‌شوند؛ علت اصلی این مشکل، بازگشت اسید معده به مری است که به‌دلیل عملکرد ضعیف عضله پایین مری رخ می‌دهد. البته عواملی مثل مصرف غذاهای تند، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و استرس باعث تشدید سوزش معده می‌‌شوند. در بیشتر موارد مشکل سوزش معده با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی حل می‌شود؛ اما اگر علائم شما برای مدت طولانی ادامه‌دار شد، باید حتما به پزشک مراجعه کنید. در ادامه این مقاله بررسی می‌کنیم که علائم و دلیل سوزش معده چیست و روش درمان این مشکل را هم به شما می‌گوییم.

سوزش معده نشانه چیست؟

به احساس سوزش یا درد ناخوشایندی که در ناحیه بالای شکم یا وسط قفسه سینه حس می‌کنید، سوزش معده (Heartburn) می‌گویند. این مشکل به دلیل بازگشت بخشی از اسید معده به مری رخ می‌دهد، چون دیواره مری در برابر اسید مقاوم نیست، دچار سوزش و درد می‌شود.
در واقع سوزش معده نوعی علامت است، نه بیماری؛ سوزش سر دل نشان می‌دهد که شما دچار رفلاکس اسیدی شده‌اید. اگر نمی‌دانید که رفلاکس معده چیست، باید بگوییم که این یعنی همان برگشت اسید از معده به مری. اگر این اتفاق دائمی نیست، جای نگرانی وجود ندارد؛ اما اگر بیشتر از ۲ بار در هفته دچار سوزش معده می‌شوید، شاید دچار بیماری رفلاکس معده (GERD) شده‌اید و باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.

علت سوزش معده؛ ضعیف شدن عضله تحتانی مری

دلیل سوزش معده، ضعیف یا شل شدن عضله‌ای به نام «اسفنکتر تحتانی مری» است. این عضله در محل اتصال مری به معده قرار دارد و به‌طورطبیعی بعد از عبور غذا از مری به معده، بسته می‌شود تا اسید و مواد غذایی به مری برنگردند. اگر این ماهیچه به‌درستی بسته نشود، اسید معده به سمت بالا حرکت می‌کند و وارد مری می‌شود. سوزش معده یکی از علائم مشکلات گوارشی است و عوامل زیر در تشدید این مشکل نقش دارند:

البته توجه کنید که سوزش معده فقط نشانه برگشت اسید نیست؛ گاهی این سوزش یکی از نشانه‌های التهاب معده (گاستریت) است. در بیماری گاستریت، دیواره‌های داخلی معده تحریک و زخم می‌شوند و شما احساس درد، تهوع، سوزش و بی‌اشتهایی دارید. از‌آن‌جایی‌که نشانه‌های رفلاکس و التهاب معده شبیه به هم هستند، اگر دچار سوزش سر دل شده‌اید، باید حتما به پزشک مراجعه کنید.

علائم سوزش معده؛ طعم تلخی در دهان، نفخ و گرفتگی صدا

اولین و مهم‌ترین نشانه سوزش معده احساس ناراحتی در ناحیه قفسه سینه است؛ بااین‌حال بسیاری از افراد این نشانه را با مشکل قلبی و تنفسی اشتباه می‌گیرند. شما باید نشانه‌های سوزش معده را بشناسید تا به‌موقع به پزشک مراجعه کنید:

• احساس سوزش یا درد در قفسه سینه: این علامت معمولا در ناحیه پشت استخوان جناغ حس می‌شود و شبیه احساس گرمایی است که از معده به سمت بالا حرکت می‌کند.
• طعم تلخ یا اسیدی در دهان: وقتی اسید معده به مری یا دهان برمی‌گردد، طعمی ناخوشایند، ترش و اسیدی‌مانند در دهان خود حس می‌کنید.
• بدتر شدن علائم هنگام دراز کشیدن یا خم شدن: احساس سوزش سر دل بعد از غذا خوردن، هنگام خم شدن به جلو یا دراز کشیدن تشدید می‌شود.
• نفخ و احساس پری معده: بسیاری از افراد در کنار سوزش، احساس نفخ یا سنگینی در شکم هم دارند.
• سرفه خشک یا گرفتگی صدا: اگر اسید معده به‌صورت‌مداوم به مری برگردد، باعث تحریک راه تنفس شما و بروز سرفه‌های خشک و خش‌دار شدن صدا می‌شود.

در بسیاری از موارد، سوزش معده به‌ دلیل برگشت اسید از معده به مری است؛ اما گاهی این موضوع از علایم میکروب معده محسوب می‌شود. اگر به‌همراه سوزش سر دل، نفخ، تهوع و بی‌اشتهایی هم داشتید، احتمالا میکروب معده دارید و باید حتما برای تشخیص دقیق بیماری به پزشک مراجعه کنید.

روش‌های درمان سوزش معده؛ اصلاح سبک زندگی و مصرف دارو

سوزش معده در بیشتر موارد با اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی قابل‌کنترل است. با‌این‌حال اگر به‌صورت‌مداوم (مثلا بیشتر از دو بار در هفته) دچار سوزش معده می‌شوید و علامت‌هایی مثل سختی بلع، کاهش وزن بی‌دلیل، استفراغ خونی یا مدفوع سیاه‌رنگ هم داشتید، باید حتما به پزشک مراجعه کنید و درمان دارویی را زیر نظر پزشک پیش ببرید. در ادامه روش‌های درمان سوزش معده را به شما می‌گوییم.

تغییر سبک زندگی برای درمان سوزش معده

اصلاح سبک زندگی علاوه‌بر کنترل سوزش معده، باعث درمان معده درد شدید هم می‌شود. در ادامه به شما می‌گوییم که برای درد و سوزش معده چی بخوریم و چه کار کنیم.

• مصرف خوراکی‌های تحریک‌کننده معده (مثل غذاهای چرب، تند، قهوه، شکلات و نوشیدنی‌های گازدار) را قطع کنید یا کاهش دهید.
• برای درمان سوزش معده، وعده‌های غذایی سنگین نخورید؛ بلکه وعده‌های غذایی کوچک‌تر در تعداد بیشتر میل کنید تا فشار کمتری به معده وارد شود.
• بعد از غذا خوردن، حداقل سه ساعت صبر کنید و بعد بخوابید تا اسید معده به مری برنگردد.
•  اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کنترل کنید.
• سیگار و دخانیات را ترک کنید.
• بهتر است شب‌ها هنگام خوابیدن دو بالش زیر سر خودتان قرار دهید تا سر شما بالاتر از بدنتان قرار بگیرد.

با انجام همین چند اقدام ساده، سوزش و درد معده شما به‌صورت چشمگیر کاهش پیدا می‌کند.

مصرف دارو برای کنترل و کاهش سوزش معده

اگر با اصلاح برنامه غذایی، سوزش معده شما کاهش پیدا نکرد، می‌توانید از انواع قرص های معده زیر نظر پزشک استفاده کنید. در ادامه انواع دارو و بهترین قرص برای سوزش معده را به شما معرفی می‌کنیم:

• آنتی‌اسیدها: این دسته از داروها با خنثی کردن اسید معده، سوزش را فورا کاهش می‌دهند. بااین‌حال تاثیر این داروها کوتاه‌مدت است‌.
• H2 بلوکرها: این داروها مقدار اسید تولیدشده در معده را کاهش می‌دهند. تاثیر H2 بلوکرها مدت‌زمان طولانی‌تر می‌ماند؛ اما کمی دیرتر اثر می‌گذارند.
• مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs): داروهایی مانند امپرازول، لانسوپرازول و فورایز ۲۰ در این دسته قرار می‌گیرند. داروهای مهارکننده پمپ پروتون قوی‌ترین گزینه برای کاهش اسید معده هستند و پزشک معمولا زمانی‌که رفلاکس معده خیلی شدید باشد، آن‌ها را تجویز می‌کند.

حتما زیر نظر پزشک از داروهای معده استفاده کنید. اگر درمان خانگی و دارویی جواب نداد و رفلاکس و سوزش معده خیلی شدید شد و طولانی‌مدت ادامه پیدا کرد؛ پزشک پیشنهاد انجام جراحی ضد رفلاکس معده می‌دهد. در این جراحی، بخشی از معده، دور ناحیه اتصال مری به معده پیچیده می‌شود تا اسید معده به مری برنگردد.

سوزش معده؛ علامت بیماری گوارشی که باید با مصرف دارو کنترل کنید

در این مقاله علائم و دلایل سوزش سر معده را بررسی کردیم و به شما گفتیم که برای سوزش معده چی خوبه. این مشکل معمولا به دلیل برگشت اسید معده به مری رخ می‌دهد. عواملی مثل تغذیه نامناسب، استرس، چاقی یا مصرف برخی داروها سوزش معده را تشدید می‌کنند. این مشکل معمولا با تغییر سبک تغذیه کنترل می‌شود؛ اما اگر مدت‌هاست با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کنید، باید حتما به پزشک مراجعه کنید و داروی مناسب بخورید.

شرکت آدوراطب، یکی از معتبرترین و با سابقه‌ترین شرکت های پخش دارو محسوب می‌شود. این شرکت بیشتر از ۱۵ سال سابقه فعالیت دارد و محصولات برندهایی معتبر مانند کوبل دارو، عبیدی، آستارازنکا و نستله را به بیش از ۱۵ هزار داروخانه و مرکز درمانی در سراسر کشور پخش می‌کند.