التهاب معده چیست؟ علائم، علل و بهترین روش‌های درمان گاستریت

براساس اطلاعات سایت MedSci، در سال ۲۰۲۱ حدود ۲۷.۲ میلیون نفر در سراسر جهان به التهاب معده مبتلا بوده‌اند؛ یعنی از هر ۱۰۰ هزار نفر، بیشتر از ۳۲۰ نفر با این مشکل گوارشی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. التهاب معده معمولا به دلیل عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری، مصرف طولانی‌مدت داروهای ضدالتهاب یا استرس شدید ایجاد می‌شود. البته گاستریت (ورم و التهاب معده) با تغییر رژیم غذایی و مصرف داروهای مناسب زیر نظر پزشک قابل‌درمان است. در ادامه این مقاله، به شما می‌گوییم که ورم معده از چیست و شما را با علائم و روش‌های درمان گاستریت آشنا می‌کنیم.

گاستریت یا ورم معده چیست؟

در ورم و التهاب معده (گاستریت)، دیواره داخلی معده آسیب می‌بیند و دچار التهاب می‌شود. در حالت طبیعی، لایه مخاطی معده از آن در برابر اسید معده محافظت می‌کند؛ اما وقتی این سد محافظتی آسیب می‌بیند، اسید به بافت معده نفوذ می‌کند و باعث آن التهاب می‌شود.

گاهی این مشکل به‌صورت ناگهانی به‌وجود می‌آید (گاستریت حاد)؛ اما گاهی به‌تدریج در طولانی‌مدت، معده دچار ورم و التهاب می‌شود (گاستریت مزمن). اگر گاستریت معده را به‌موقع تشخیص ندهید، زمینه‌ساز سایر بیماری های گوارشی مانند زخم معده، خونریزی گوارشی و کم‌خونی (ناشی از جذب نشدن آهن) و حتی سرطان می‌شود. در بخش بعدی به شما می‌گوییم که چرا معده ورم میکنه و علت‌های گاستریت را بررسی می‌کنیم.

علت‌های التهاب معده؛ عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری و استرس شدید

علت اصلی گاستریت، آسیب مخاط داخلی معده است. گاهی پوشش داخلی معده به دلیل عفونت، دارو، سبک زندگی ناسالم یا بیماری‌های زمینه‌ای آسیب می‌بیند؛ در این شرایط، اسید به بافت معده آسیب می‌زند و باعث التهاب می‌شود. در ادامه علت‌های شایع التهاب معده را به شما می‌گوییم:

• عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری: این باکتری باعث تحریک، زخم معده و افزایش خطر سرطان می‌شود.
• مصرف مداوم داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن): این داروها باعث کاهش ترشح موادی می‌شوند که از مخاط داخل معده محافظت می‌کند؛ بنابراین پوشش داخلی معده آسیب می‌بیند و التهاب و ورم معده به‌وجود می‌آید.
• مصرف بیش‌ازحد الکل: الکل مستقیم به بافت معده آسیب می‌زند و باعث نازک شدن پوشش مخاطی و در نتیجه التهاب معده می‌شود.
• استرس شدید جسمی یا روانی: در شرایطی مثل جراحی‌های سنگین، سوختگی یا بیماری‌های مزمن، جریان خون معده کاهش پیدا می‌کند؛ بنابراین فرایند ترمیم مخاط معده دچار اختلال می‌شود و گاستریت به‌وجود می‌آید. علائم ورم معده عصبی، شامل درد بالای شکم، نفخ و سوءهاضمه می‌شود.
• بیماری‌های خودایمنی: در برخی افراد، سیستم ایمنی به‌اشتباه به سلول‌های معده حمله می‌کند و التهاب مزمن به‌وجود می‌آورد. گاهی این نوع گاستریت باعث کمبود ویتامین B12 می‌شود.
• بازگشت صفرا از روده به معده (رفلاکس صفراوی): اگر دریچه بین معده و روده کوچک مشکلی پیدا کند، صفرا از روده وارد معده می‌شود و به پوشش داخلی معده آسیب می‌زند. همین آسیب باعث گاستریت می‌شود. توجه کنید که بازگشت صفرا از روده به معده با رفلاکس معده متفاوت است؛ در رفلاکس معده، اسید معده وارد مری می‌شود.
• بارداری: ورم معده در بارداری معمولا به دلیل تغییر هورمونی و فیزیکی بدن به‌وجود می‌آید. در این شرایط هورمون پروژسترون افزایش پیدا می‌کند، رحم بزرگ می‌شود و به معده فشار می‌آورد و دستگاه گوارشی کندتر کار می‌کند.

حال متوجه شدید که ورم معده از چی به وجود میاد، در بخش بعدی به شما می‌گوییم که ورم معده چه علائمی دارد.

ورم معده چه علائمی دارد؟

التهاب معده با سوزش و درد بخش بالایی شکم، حالت تهوع، استفراغ و بی‌اشتهایی همراه است؛ البته برخی افراد هیچ نشانه‌ای ندارند. در واقع شدت علائم به نوع التهاب (حاد یا مزمن)، علت، سن و وضعیت سلامتی عمومی شما بستگی دارد. معمولا علائم ورم معده بعد از غذا یا هنگام گرسنگی بیشتر بروز می‌کنند.

اگر التهاب معده را به‌موقع درمان نکنید، باعث بروز مشکل‌های جدی‌ مثل زخم، خونریزی یا حتی تشکیل سلول‌های پیش‌سرطانی می‌شود. به همین دلیل باید نشانه‌های التهاب معده را جدی بگیرید؛ به‌ویژه اگر به‌همراه علائم سرطان معده مثل کاهش وزن بی‌دلیل، استفراغ مداوم یا مدفوع تیره رنگ باشد. در جدول زیر به شما می‌گوییم که ورم معده چگونه است و چه علائمی دارد:

افرادی که دچار التهاب معده می‌شوند، معمولا چندین علامت را با هم تجربه می‌کنند؛ بنابراین اگر فقط یکی از این علامت‌ها را داشتید، حتما ورم معده ندارید و شاید مشکل گوارشی دیگری برایتان به‌وجود آمده است.

برای مثال درد در ناحیه معده یکی از نشانه‌های رایج گاستریت محسوب می‌شود؛ اما همیشه به‌معنای وجود التهاب نیست. درد معده دلایل دیگری مثل استرس، تغذیه نامناسب، پرخوری یا مصرف برخی داروها هم دارد؛ بنابراین اگر فقط معده درد دارید، به‌طور‌قطعی نمی‌توان گفت که دچار گاستریت شده‌اید. شما باید برای درمان درد معده، ابتدا علت آن را تشخیص دهید؛ سپس رژیم غذایی خود را عوض کنید یا دارو بخورید. در ادامه به شما می‌گوییم که برای ورم معده چی خوبه و روش‌های درمان این بیماری را بررسی می‌کنیم.

روش‌های درمان التهاب و ورم معده

برای درمان التهاب و ورم معده در ابتدا باید علت آن را بدانید؛ با‌این‌حال هدف همه روش‌های درمان گاستریت، محافظت از دیواره معده و برطرف کردن التهاب آن است. گاهی با استفاده از داروهای مهارکننده اسید معده یا آنتی‌بیوتیک، مشکل شما حل می‌شود، گاهی هم باید رژیم غذایی و سبک زندگی خود را به‌طورکلی تغییر دهید. در ادامه بررسی می‌کنیم که چه چیزی برای ورم معده خوب است و در درمان این مشکل نقش دارد.

۱. استفاده از دارو و قرص برای نفخ و ورم معده

امپرازول، پنتوپرازول، اس‌امپرازول و فاموتیدین از داروهای رایج برای کاهش اسید معده هستند. این داروها تولید اسید را مهار می‌کنند تا دیواره معده فرصت ترمیم داشته باشد و التهاب آن کاهش پیدا کند. به‌طورکلی داروهای گوارشی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI) مانند امپرازول و مسدودکننده‌های گیرنده H2 مانند فاموتیدین. هر دو این داروها با روش‌های متفاوت باعث کاهش اسید معده می‌شوند.

شما باید طبق دستور پزشک از این داروها استفاده کنید؛ معمولا دکتر پیشنهاد می‌کند صبح‌ها نیم ساعت قبل از صبحانه، داروهای مهارکننده اسید معده بخورید. هیچ‌وقت بدون نظر پزشک این داروها استفاده نکنید، چون باعث کاهش جذب برخی ویتامین‌ها مانند B12 یا افزایش خطر عفونت‌های گوارشی می‌شوند.

۲. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ برای درمان هلیکوباکتر پیلوری و کاهش ورم معده

اگر پس از آزمایش مشخص شد که دلیل گاستریت، عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری است، باید به‌سرعت برای درمان میکروب معده اقدام کنید. در این شرایط پزشک آنتی‌بیوتیک‌های مخصوص مانند کلاریترومایسین، آموکسی‌سیلین یا مترونیدازول به‌همراه داروی ضداسید (مثل PPI) تجویز می‌کند. معمولا شما باید زیر نظر پزشک ۱۰ تا ۱۴ روز از این داروها استفاده کنید. حتماً دوره درمان را کامل بگذرانید؛ چون درغیراین‌صورت احتمال بازگشت عفونت یا مقاوم شدن باکتری هلیکوباکتر پیلوری وجود دارد.

۳. برای درمان گاستریت، داروهای آسیب‌زننده به معده نخورید

داروهایی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و سایر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) باعث کاهش تولید مواد محافظتی از مخاط معده می‌شوند؛ بنابراین پوشش داخلی معده آسیب می‌بیند. برخی بیماران برای درمان درد مفاصل یا سردرد، به‌صورت‌مداوم از این داروها استفاده می‌کنند؛ در این شرایط خطر گاستریت افزایش پیدا می‌کند. برای درمان این مشکل با پزشک خود مشورت کنید و زیر نظر او، داروهای جایگزین مانند استامینوفن بخورید.

۴. اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی برای درمان ورم و التهاب معده

اگر ورم و التهاب معده دارید، باید رژیم غذایی و سبک زندگی خود را تغییر دهید و بدانید که چه غذاهایی برای ورم معده خوب نیست. اگر گاستریت دارید، از غذاهای تند، چرب، اسیدی و سرخ‌کردنی استفاده نکنید. همچنین باید مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار مثل قهوه، نوشابه‌های گازدار و الکل را متوقف کنید تا معده‌تان بیشتر تحریک نشود. علاوه‌بر این، باید بدانید که چه غذاهایی برای ورم معده خوب است و آن‌ها را مصرف کنید؛ برای کاهش التهاب معده، غذاهای ملایم و کم‌چرب مانند برنج ساده، سیب‌زمینی پخته، موز و سبزی‌های پخته عالی هستند. همچنین مصرف ماست پروبیوتیک به تعادل باکتری‌های مفید معده کمک می‌کند.

حتما حجم وعده‌های غذایی خود را کاهش دهید و برنامه منظم برای غذا خوردن داشته باشید. در کنار همه این کارها، سیگار را ترک کنید، در شبانه‌روز ۸ ساعت بخوابید و استرس را از خودتان دور نگه دارید. با انجام این کارهای ساده، علائم ورم معده کاهش پیدا می‌کند و باعث جلوگیری از ورم معده مجدد نیز می‌شود.

۵. درمان بیماری‌های زمینه‌ای برای درمان ورم معده

در برخی افراد گاستریت به دلیل بیماری خودایمنی، رفلاکس صفرا یا کم‌خونی پرنیشیوز به‌وجود می‌آید. در این شرایط، باید بیماری زمینه‌ای را به‌صورت‌مستقیم درمان کنید تا ورم معده شما کاهش پیدا کند. برای مثال اگر بیماری خودایمنی داشته باشید، بدنتان به سلول‌های معده حمله می‌کند؛ بنابراین تولید فاکتور داخلی (Intrinsic Factor) مختل می‌شود. در این شرایط باید به‌صورت دوره‌ای ویتامین B12 تزریق کنید. افرادی که میکروب هلیکوباکتر پیلوری دارند، باید زیر نظر پزشک از داروهای مناسب مانند فورایز ۱۰ استفاده کنند.

اهمیت شناخت علائم و درمان به‌موقع ورم معده برای کاهش بیماری‌های شدیدتر

در این مقاله به‌صورت‌کامل بررسی کردیم که ورم معده از چی میاد و علائم و درمان آن چیست . این بیماری به دلیل باکتری هلیکوباکتر پیلوری، استرس، مصرف داروهای غیراستروئیدی و بیماری‌های خودایمنی به‌وجود می‌آید و معمولاً علائمی مثل سوزش، حالت تهوع و نفخ دارد. برای درمان ورم و التهاب معده باید سبک زندگی خود را تغییر دهید، رژیم غذایی مناسب داشته باشید و زیر نظر پزشک از دارو و قرص مناسب استفاده کنید.

شرکت آدوراطب، به‌عنوان یکی از شرکت‌های پخش سراسری گروه کوبل، بیشتر از ۱۶ سال سابقه فعالیت در زمینه توزیع دارو، مکمل و تجهیزات پزشکی در سراسر کشور دارد. آدوراطب با برندهای معتبری مثل کوبل دارو، دکتر عبیدی و نستله فعالیت می‌کند و مسئول پخش مویرگی محصولات این شرکت‌ها به بیش از ۱۵ هزار داروخانه و مرکز درمانی در سراسر کشور است.