۱۲ تا از علائم فشار خون بالا که باید جدی گرفت؟ علت، پیشگیری و کنترل

طبق آمار سازمان جهانی سلامت، حدود ۴۶ درصد از بیماران فشار خون بالا، نمی‌دانند که مبتلا به این بیماری هستند؛ زیرا فشار خون بالا معمولا با هیچ علامت واضحی همراه نیست و فقط در زمان پیشرفت بیماری باعث علائمی مانند سردرد شدید، خونریزی بینی و درد قفسه سینه می‌شود. در نتیجه بهتر است به‌طورمنظم فشار خون خود را بررسی کنید. فشار خون بالا یک بیماری مزمن است که باعث افزایش میزان فشار روی عروق بدن و قلب می‌شود.

این افزایش فشار باعث می‌شود تا قلب برای حفظ حرکت و گردش خون در بدن، بیشتر از حالت طبیعی فعالیت کند. تغییرات رژیم غذایی، ورزش منظم و استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک، به کنترل این بیماری کمک خواهد کرد. در این مقاله به بررسی علائم فشار خون بالا، علت و راه‌های کنترل بیماری فشار خون، خواهیم پرداخت. پس از مطالعه این مطلب از راه‌های پیشگیری و کنترل فشار خون بالا مطلع خواهید شد.

علت فشار خون بالا چیست؟

به‌طورکلی دو نوع فشار خون بالا (Hypertension) وجود دارد. اولین نوع آن، فشار خون بالا اولیه یا essential hypertension نام دارد. در فشار خون بالا نوع اولیه، فرد بدون هیچ علت قابل‌شناسایی و بیماری زمینه‌ای دیگری، به مرور زمان مبتلا به فشار خون بالا می‌شود. برخی از عواملی که بر ابتلا به فشار خون نوع اولیه تاثیر می‌گذارند شامل ژنتیک، سن بالا، اضافه وزن شدید، تحرک نداشتن و رژیم غذایی ناسالم می‌شوند.

نوع دوم این بیماری، فشار خون بالا ثانویه نام دارد که به علت یک بیماری زمینه‌ای دیگر یا مصرف داروی خاص رخ می‌دهد. در واقع این نوع بیماری، علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون در افراد به شمار می‌رود. برخی از بیماری‌ها و دلایل فشار خون بالا ثانویه به شرح زیر هستند:

• بیماری‌ها و نارسایی‌های کلیوی
• آپنه انسدادی خواب
• نقایص مادرزادی و مشکلات قلبی و عروقی
• مشکلات تیروئیدی (کم‌کاری و پرکاری تیروئید)
• عوارض جانبی برخی داروها مانند داروهای سرماخوردگی یا قرص‌های ضدبارداری
• استفاده از داروهای غیر قانونی و مواد مخدر
• مصرف بیش‌ازحد الکل
• تومورهای غدد درون ریز خاص

به‌طورکلی وقتی فشار خون فرد بالاتر از ۱۳۰/۸۰ میلی متر جیوه باشد، فرد در خطر ابتلا به بیماری فشار خون بالا است. ازاین‌رو اگر پس از بررسی با دستگاه‌های فشار خون در خانه، مقدار غیرطبیعی مشاهده کردید، در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید. پزشک معالج پس از معاینه و بررسی نتایج آزمایش‌ها در صورت لزوم داروهای کنترل فشار خون را تجویز خواهد کرد؛ بنابراین اگر می‌پرسید که «تجویز قرص اربیکور ۸۰ برای چیست؟» باید بگوییم دکتر متخصص پس از بررسی وضعیت و شرایط بیمار، برای شل شدن رگ‌های خونی این قرص را تجویز خواهد کرد.

بررسی جدی‌ترین علائم فشار خون بالا

پزشکان به‌طورکلی فشار خون بالا را به‌عنوان یک وضعیت خاموش معرفی می‌کنند. اکثر افراد معمولا علائم فشار خون بالا را حس نمی‌کنند؛ حتما ممکن است دهه‌ها طول بکشد تا این بیماری به سطوح خطرناک خود برسد. اگر فشار خون به‌حدی بالا رفته باشد که وارد مراحل پیشرفته این بیماری شده باشید، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

1. سردردهای شدید
2. خونریزی بینی
3. خستگی، سرگیجه یا سردرگمی شدید
4. عصبی بودن و کلافگی
5. مشکلات بینایی
6. درد قفسه سینه و به سختی نفس کشیدن
7. ضربان قلب نامنظم
8. خون در ادرار
9. کوبش شدید در قفسه سینه، گردن یا گوش
10. تشنج
11. گر گرفتگی صورت
12. ایجاد مداوم لکه‌های خون در چشم

بهترین راه برای تشخیص وجود ارتباط این نشانه‌ها با فشار خون بالا، بررسی منظم فشار خون با دستگاه و انجام معاینه‌های سالانه یا ۶ ماهه توسط پزشک است. به‌عنوان مثال اگر سابقه بیماری قلبی در خانواده دارید، راجع‌به این موضوع با دکتر متخصص صحبت کنید. پزشک پس از انجام بررسی‌های لازم در صورت نیاز، داروی قلب یا فشار خون را برای کنترل وضعیت تنفسی و ضربان قلب تجویز خواهد کرد.

بررسی راه‌های تشخیص بیماری فشار خون بالا

برای تشخیص میزان فشار خون می‌توانید به‌راحتی از دستگاه‌های فشارسنج در خانه استفاده کنید. همچنین هنگام مراجعه به مراکز درمانی برای معاینه و چکاپ سالانه، پزشک از دستگاه فشارسنج برای سنجش میزان فشار خون شما استفاده می‌کند. تشخیص فشار خون بالا با یکبار اندازه‌گیری به وسیله دستگاه، امکان‌پذیر نیست. معمولا اگر فشار خون در اندازه‌گیری اول بالا باشد، پزشک دستور بررسی فشار خون با دستگاه برای چند روز مداوم را خواهد داد؛ زیرا باید شواهد پایداری را برای تشخیص فشار خون بالا مشاهده کند.

اگر پس از چندین بار سنجش فشار خون، میزان آن بالا بماند، دکتر معالج برای اطمینان از شرایط و رد کردن وجود سایر بیماری‌های احتمالی در فرد، دستور به انجام آزمایش‌های بیشتر می‌دهد. آزمایش‌های تشخیص بیماری فشار خون شامل این موارد می‌شوند:

• غربالگری کلسترول
• آزمایش خون
• نوار قلب
• سونوگرافی قلب و کلیه

نتایج این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کند تا وجود هرگونه مشکل در افزایش فشار خون شما را تشخیص دهد. همچنین عوارض جانبی فشار خون بالا بر سایر اندام‌های حیاتی بدن با این آزمایش‌ها توسط پزشک بررسی خواهد شد. در این مدت احتمالا دکتر معالج فرایند درمان فشار خون بالا را شروع خواهد کرد تا از آسیب‌های احتمالی آینده جلوگیری کند. اگر دارویی برای سایر مشکلات خود مصرف می‌کنید، حتما به پزشک اطلاع دهید؛ به‌عنوان مثال عوارض قرص والزودک اچ سی تی ۱۶۰/۱۲/۵ هنگام تداخل دارویی با سایر داروهای قلبی ممکن است باعث بروز برخی مشکلات شود. ازاین‌رو سابقه پزشکی و داروهای مصرفی خود را به‌طورکامل برای دکتر شرح دهید.

کنترل و درمان فشار خون بالا؛ از رعایت رژیم غذایی تا مصرف دارو

عوامل مختلفی مانند ابتلا به نوع اولیه یا ثانویه فشار خون بالا، بر نحوه کنترل و درمانی بیماری فرد، تاثیر خواهد گذاشت. برای درمان و کنترل فشار خون بالا اولیه، تغییر سبک زندگی کمک بسزایی در کاهش فشار خون و مدیریت وضعیت آن خواهد کرد. از طرف دیگر برای درمان فشار خون بالا ثانویه، پزشک متخصص روی کنترل بیماری خاصی تمرکز می‌کند که باعث فشار خون بالا شده است؛ اما به‌هرحال داشتن شیوه زندگی سالم به بهبود شرایط بیماران مبتلا به فشار خون کمک می‌کند که شامل موارد زیر می‌شود:

• داشتن رژیم غذایی مقوی و سالم بدون نمک (یا به‌همراه نمک کمتر)
• ورزش و فعالیت بدنی منظم
• حفظ وزن متناسب
• مصرف نکردن دخانیات
• خواب کافی ۷ تا ۹ ساعت در روز

اگر تغییر سبک زندگی و انجام توصیه‌ها باعث کنترل و کاهش فشار خون نشود، پزشک متخصص در صورت لزوم اقدام به تجویز داروهای کنترلی خواهد کرد. به‌عنوان مثال به‌منظور اینکه بدانید علت تجویز قرص والزومیکس 5/80 برای چیست؟ در پاسخ می‌توان به این موضوع اشاره کرد که این دارو به کنترل فشار خون بالا و انبساط عروق خونی می‌پردازد؛ در نتیجه از این طریق، خطر سکته‌های قلبی و مشکلات کلیوی را کاهش می‌دهد.

پیشگیری از فشار خون بالا با داشتن سبک زندگی سالم

اگر می‌پرسید که «راه‌های جلوگیری از ابتلا به فشار خون بالا چیست»، پاسخ به این سوال بسیار ساده خواهد بود. با استفاده از سبک زندگی سالم می‌توانید میزان فشار خون خود را کنترل و از ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی جلوگیری کنید. داشتن سبک زندگی سالم در گرو رعایت چند نکته ساده زیر است:

• استفاده از غذاهای سالم و مقوی: استفاده از انواع میوه‌ها، سبزی‌ها، آجیل و غلات کامل، مرغ، ماهی و لبنیات کم‌چرب باعث دریافت مقدار مناسبی پتاسیم از منابع طبیعی می‌شود که کاهش فشار خون کمک می‌کنند.
• استفاده نکردن از نمک و چربی ترانس: مواد غذایی مانند گوشت‌های یخ‌زده و فرآوری شده، غذاهای کنسروی و آماده و غذاهای یخ‌زده، منابع پنهان نمک و چربی هستند. حدودا مصرف ۱۵۰۰ میلی‌گرم نمک در روز برای بزرگسالان مناسب در نظر گرفته می‌شود.
• استفاده نکردن از دخانیات: تنباکو موجود در دخانیات به دیواره رگ‌های خونی آسیب می‌زند و باعث سفت شدن رگ‌ها خواهد شد.
• حفظ وزن سالم و ورزش منظم: اگر به اضافه وزن مبتلا هستید، کاهش وزن به کنترل فشار خون شما کمک خواهد کرد. ورزش منظم بدن را سالم نگه می‌دارد و خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند فشار خون بالا را کاهش می‌دهد. بین ۷۵ تا ۱۵۰ دقیقه فعالیت هوازی در هفته داشته باشید.
• داشتن خواب کافی: عادات خواب نامناسب خطر بیماری قلبی و سایر بیماری‌های مزمن را در بزرگسالان بالاتر می‌برد. بزرگسالان بهتر است بین ۷ تا ۹ ساعت در هر شبانه‌روز خواب کافی داشته باشند.

سعی کنید استرس و اضطراب را از زندگی خود خارج کنید. از روش‌هایی مانند ورزش منظم، تمرین‌های تمرکز حواس، تکنیک‌های تنفس آهسته و مدیتیشن برای کاهش استرس‌های عاطفی خود کمک بگیرید.

برای درمان علائم فشار خون بالا به پزشک متخصص مراجعه کنید

معمولا اکثر افراد مبتلا به فشار خون بالا تا زمانی که بیماری به مراحل شدید خود نرسد، علامت خاصی را در خود مشاهده نمی‌کنند. از طرفی، در صورت کنترل نکردن نشانه‌های بیماری فشار خون بالا (به‌عنوان بیماری فشار خون نیز بین افراد شناخته می‌شود)، ممکن است منجر به بروز عوارضی مانند بیماری‌های کلیوی، چشم یا قلبی شود. ازاین‌رو اگر سابقه خانوادگی فشار خون، سن بالا یا اضافه وزن شدید دارید، فشار خون خود را به‌طورمنظم با استفاده از دستگاه، بررسی کنید.

اگر می‌پرسید که «برای تنظیم فشار خون چه بخوریم؟»؛ مصرف مواد غذایی حاوی پتاسیم مانند موز، زردآلو، پرتقال، اسفناج و سیب‌زمینی به کاهش فشار خون بالا کمک خواهد کرد. اگر علامت خاصی مانند سردرد، خونریزی بینی، درد قفسه سینه و خون در ادرار را مشاهده کردید، در سریع‌ترین زمان ممکن به مراکز درمانی مراجعه کنید تا اقدامات لازم را انجام دهند. آیا شما یا اطرافیانتان مبتلا به فشار خون بالا هستید؟ برای کنترل این بیماری از چه روش‌های استفاده می‌کنید؟ تجربه خود را با ما و سایر خوانندگان در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.