بیماری پارکینسون چیست؟ علائم و درمان

طبق آمار مرکز پزشکی کلیولند، حداقل ۱ درصد از افراد بالای ۶۰ سال در جهان مبتلا به پارکینسون هستند. پارکینسون یک بیماری فرسایشی مغزی است که اغلب با بالا رفتن سن بروز پیدا می‌کند. فرسایش و خراب شدن مغز باعث کندی در حرکات، لرزش اندام و مشکلات تعادلی می‌شود. علت اصلی این بیماری مشخص نیست؛ اما برخی به‌صورت ارثی یا ژنتیکی به پارکینسون مبتلا می‌شوند. برخی راهکارها مانند دارو درمانی، فیزیوتراپی و جراحی برای کنترل عوارض این بیماری فرسایشی وجود دارد. در ادامه به بررسی علت، علائم، راه‌های تشخیص و درمان پارکینسون خواهیم پرداخت. اگر به‌دنبال پاسخی برای پرسش «پارکینسون چیست» هستید، این مقاله به شکل جامع شما را راهنمایی خواهد کرد.

پارکینسون چیست؟ اختلال تحلیل سلول‌های عصبی بر اثر کهولت سن

بیماری پارکینسون یک اختلال پیشرونده است که با بالاتر رفتن سن، سیستم عصبی و اندام‌های تحت کنترل آن را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. برخی از افراد معمولا در سن ۶۰ سالگی یا پس از آن به پارکینسون مبتلا می‌شوند. در این بیماری، سلول‌های عصبی (نورون‌ها) دچار اختلال می‌شوند و به‌طورکامل از بین می‌روند. ازاین‌رو ترشح هورمون دوپامین (عامل حرکت اندام‌ها در بدن) توسط نورون‌ها به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.

کاهش ترشح هورمون دوپامین باعث ایجاد مشکلات حرکتی و رفتاری در بیمار خواهد شد. ازاین‌رو امکان دارد علت لرزش ناگهانی بدن، کندی حرکات و از دست دادن تعادل در برخی از سالمندان، اختلال پارکینسون باشد. متخصصان هنوز دلیل اصلی از بین رفتن نورون‌های عصبی را نیافته‌اند؛ در حال حاضر (۲۰۲۴) تنها علت تایید شده برای بیماری پارکینسون، عوامل ژنتیکی است.

علائم اختلال پارکینسون چیست؟

اصلی‌ترین نشانه پارکینسون، مشکلات حرکتی مانند لرزش بدن، از دست دادن تعادل و کندی حرکت است؛ بااین‌حال این اختلال عصبی، با تعدادی علائم و عوارض غیرحرکتی مانند افسردگی نیز همراه است. در واقع برخی از متخصصان علامت‌های غیرحرکتی را نوعی نشانه‌های اولیه بیماری پارکینسون در نظر می‌گیرند.

ازاین‌رو ممکن است پزشک معالج برای کنترل این عوارض اقدام به تجویز داروهای عصبی کند؛ بنابراین اگر می‌پرسید که تجویز «قرص ولبان ۷۵ برای چیست» در پاسخ باید گفت که این دارو با نظر و بررسی وضعیت توسط پزشک برای درمان اختلا‌ل افسردگی بیمار مبتلا به پارکینسون تجویز خواهد شد. در ادامه نشانه‌های حرکتی و غیرحرکتی بیماری پارکینسون را بررسی کرده‌ایم.

علائم حرکتی بیماری پارکینسون؛ از لرزش بدن تا ناتوانی در بلعیدن غذا

مشکلات حرکتی که از نشانه‌های اصلی پارکینسون به شمار می‌روند، معمولا از یک طرف بدن بروز پیدا می‌کنند و به تدریج با پیشرفت بیماری همه عضلات بدن را درگیر خواهند کرد. برخی از علائم حرکتی شایع در بیماری پارکینسون عبارت‌اند از:

• آهسته و کند بودن حرکات به دلیل مشکلات کنترل عصبی عضلات (قدم‌های کوتاه و حرکت ندادن بازوها هنگام راه رفتن)
• لرزش بدن حتی در زمان ساکن نگه داشتن اندام (۸۰ درصد از بیماران پارکینسون این نشانه را دارند)
• سفتی عضلات بدن که حرکت کردن را برای بیمار سخت می‌کنند
• نداشتن تعادل هنگام حرکت یا راه رفتن
• خمیدگی کمر و شانه
• مشکل هنگام جویدن و بلعیدن غذا (احتمال ابتدا به عفونت ذات‌الریه را در بیمار افزایش می‌دهد)
• راه افتادن آب دهان از گوشه لب و تغییر نکردن محسوس حالات چهره مانند کمتر پلک زدن یا صورت افتاده (به علت از دست رفتن کنترل عضلات صورت)

همچنین امکان دارد صدای بیمار در هنگام صحبت کردن به علت از دست رفتن کنترل عضلات در گلو و قفسه سینه به‌طورغیرمعمول نرم و آهسته شود. در این حالت معمولا پزشک معالج سعی می‌کند با تجویز داروهای افزایش سطح دوپامین، حرکت و کنترل طبیعی اندام بدن را بازگرداند. داروهای درمان و کنترل بیماری پارکینسون توسط شرکت پخش دارو تهران و شهرستان‌ها در داروخانه‌های سراسر کشور توزیع می‌شود.

علائم غیر‌حرکتی؛ رفتار افراد مبتلا به پارکینسون چگونه است؟

نشانه‌های غیر‌حرکتی پارکینسون به کنترل حرکت بدن مرتبط نیستند. این علائم معمولا در مراحل اولیه بیماری ظاهر می‌شوند و به‌نوعی هشداردهنده بروز علامت‌های حرکتی و اختلال پارکینسون در سال‌های پیش‌رو هستند. برخی از نشانه‌های غیر‌حرکتی و عصبی عارضه پارکینسون عبارت‌اند از:

• افت فشار خون (به خصوص هنگام ایستادن)
• افسردگی
• خستگی شدید
• درد در قسمتی یا کل بدن
• از دست رفتن حس بویایی
• یبوست و مشکلات گوارشی
• بی اختیاری ادرار
• اختلالات جنسی
• اختلال در خواب
• سندرم پای بی‌قرار
• ناتوانی در تفکر و تمرکز
• زوال عقل

این علائم کیفیت زندگی بیماران پارکینسون را کاهش می‌دهند. ازاین‌رو پزشک مغز و اعصاب پس از بررسی شرایط بیمار برای بهبود وضعیت افسردگی، زوال عقل و ناتوانی در تمرکز، قرص های اعصاب را تجویز خواهد کرد.

تشخیص پارکینسون با استفاده از معاینه بالینی و آزمایش‌های تخصصی

معمولا تشخیص بیماری پارکینسون با معاینه بالینی انجام می‌شود. دکتر معالج سوابق پزشکی بیمار را بررسی می‌کند و برای فهم بهتر علائم بیمار پارکینسونی از او تعدادی سوال خواهد پرسید. همچنین از تجویز آزمایش‌های تخصصی و عکس‌برداری‌ مانند آزمایش خون و ژنتیک، سی تی اسکن و MRI برای رد سایر علل احتمالی و اطمینان از تشخیص درست بیماری، استفاده می‌شود.

بررسی راهکارهای درمانی؛ عارضه پارکینسون چگونه کنترل می‌شود؟

با راهکارهای متعددی مانند فیزیوتراپی، جلسه‌های مشاوره و رژیم غذایی مناسب می‌توان عوارض بیماری پارکینسون را کنترل کرد. معمولا دارو درمانی اصلی‌ترین راه برای کنترل علائم و نشانه‌های پارکینسون به شمار می‌رود. در برخی موارد خاص ممکن است پزشک به‌منظور تحریک سلول‌های عصبی مغز عمل جراحی انجام دهد. بسته به نشانه‌ها و وضعیت بیمار، راهکارها و داروهای کنترلی نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

به‌عنوان مثال اگر بیمار پارکینسون دچار افسردگی، اضطراب و سایر مشکلات روحی و روانی شود، پزشک متخصص ممکن است داروهای اعصاب مانند فلوکستین یا لوکستا را برای او تجویز کند. نحوه مصرف داروها را دکتر تعیین می‌کند و به‌هیچ‌عنوان نباید آن‌ها را بدون مشورت و تجویز پزشک مصرف کرد؛ زیرا عوارض فلوکستین ۲۰ و سایر داروها، فقط توسط دکتر متخصص قابل‌کنترل هستند.

افزایش امید به زندگی بیماران پارکینسون با کنترل عوارض بیماری

پارکینسون یک بیماری شایع بین افراد سالمند است. نشانه‌های اصلی عارضه پارکینسون شامل کندی در حرکت، لرزش اندام‌های بدن، نداشتن تعادل هنگام حرکت و افسردگی هستند. راه‌های بسیاری مانند دارو درمانی، جراحی و مراقبت‌های روحی و روانی برای کنترل وضعیت بیمار پارکینسون وجود دارد.

به لطف پیشرفت روش‌های درمانی و مراقبتی، بیماران پارکینسون می‌توانند سا‌ل‌ها یا حتی دهه‌ها با وجود این عارضه، زندگی با‌کیفیتی داشته باشند. اگر برخی از این نشانه‌ها را در افراد بالای ۶۰ سال اطراف خود مشاهده کردید، در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید. با این کار فرایند کنترل وضعیت و شرایط او آسان‌تر خواهد بود. همچنین امید به زندگی بیمار افزایش پیدا خواهد کرد.