آزمایش میکروب معده: راهنمای انواع، نحوه انجام و تفسیر نتایج

براساس مطالعات sciencedirect، میکروب معده یا همان هلیکوباکتر پیلوری، یکی از شایع‌ترین عفونت‌های مزمن در جهان است و حدود نیمی از جمعیت کره زمین به آن مبتلا هستند. در بیشتر مواقع این باکتری از طریق آب یا غذای آلوده وارد بدن می‌شود و گاهی تا سال‌ها بدون علامت باقی می‌ماند. این میکروب باعث بروز مشکلاتی مثل سوزش سردل، درد معده، نفخ، تهوع، بوی بد دهان یا حتی زخم معده و اثنی‌عشر می‌شود. برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری، باید آزمایش میکروب معده از طریق خون، تست تنفسی، مدفوع یا اندوسکوپی بدهید؛ نحوه خواندن آزمایش میکروب معده، به نوع آن بستگی دارد. در ادامه این مقاله انواع آزمایش تشخیص میکروب معده‌ را به شما معرفی می‌کنیم و نحوه خواندن هر یک را توضیح می‌دهیم.

انواع آزمایش میکروب معده؛ خون، مدفوع، تنفس و اندوسکوپی

هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori)، که به‌طور‌عمومی به آن میکروب معده گفته می‌شود، نوعی باکتری مارپیچی شکل است که در لایه مخاطی معده زندگی می‌کند. این باکتری در معده بسیاری از افراد سال‌ها بدون علامت باقی می‌ماند و حتی با وجود اسید معده از بین نمی‌رود.

اگر نشانه‌هایی مثل سوزش سردل، معده درد، نفخ، حالت تهوع، آروغ زدن مداوم و استفراغ داشتید، باید آزمایش برای میکروب معده بدهید و به‌سرعت برای درمان مشکل خود اقدام کنید. اگر به‌موقع هلیکوباکتر پیلوری را تشخیص دهید، درمان آن ساده‌تر می‌شود. در ادامه انواع آزمایش برای تشخیص میکروب معده شامل تست تنفسی، مدفوع، خون و آندوسکوپی را به شما توضیح می‌دهیم.

آزمایش تنفسی میکروب معده؛ تشخیص اولیه و بررسی اثربخشی درمان

تست تنفسی یکی از دقیق‌ترین روش‌های تشخیص هلیکوباکتر پیلوری در معده است. این آزمایش هم برای تشخیص اولیه میکروب معده و هم برای بررسی میزان اثربخشی درمان انجام می‌شود. نحوه انجام آزمایش تنفسی میکروب معده به شکل زیر است:

1. نباید حداقل ۶ تا ۸ ساعت قبل چیزی بخورید و هنگام آزمایش باید ناشتا باشید.
2. در ابتدا به شما محلولی حاوی اوره می‌دهند تا بنوشید.
3. سپس باید در یک لوله مخصوص یا کیسه تنفسی بازدم کنید.
4. اگر میکروب در معده شما وجود داشته باشد، اوره به دی‌اکسیدکربن تبدیل می‌شود و پزشک میزان تغییرات را اندازه‌گیری می‌کند.

از‌آن‌جایی‌که هلیکوباکتر پیلوری باعث افزایش اسید معده و در نتیجه مشکلات گوارشی شدید و زخم معده می‌شود، باید به‌سرعت برای تشخیص و درمان اقدام کنید. البته آشنایی با علائم زخم معده شامل درد، سوءهاضمه و استفراغ هم ضروری است تا در همان مراحل ابتدایی و پیش از شدید شدن زخم معده، به پزشک مراجعه کنید.

 آزمایش میکروب معده از طریق مدفوع

آزمایش میکروب معده از طریق مدفوع، بسیار دقیق است؛ اگر شرایط آندوسکوپی ندارید یا فرزندتان برای انجام تست تنفسی همکاری نمی‌کند، آزمایش مدفوع راه‌حلی مناسب است. برای انجام این آزمایش نیازی نیست ناشتا باشید؛ اما با نظر پزشک از چند روز قبل آنتی‌بیوتیک و داروهای ضداسید معده نخورید.

 آزمایش میکروب معده از طریق خون

پس از ورود میکروب هلیکوباکتر پیلوری به معده، بدن پادتن‌ تولید می‌کند. در آزمایش خون برای میکروب معده، سطح این پادتن‌ها بررسی می‌شود. البته توجه کنید که این آزمایش مشخص نمی‌کند که بیماری شما قبلاً درمان شده یا هنوز در بدنتان فعال است؛ این آزمایش صرفاً وجود پادتن را نشان می‌دهد. برای آزمایش خون برای میکروب معده، لازم نیست ناشتا باشید.

اندوسکوپی و نمونه‌برداری برای تشخیص میکروب معده

اندوسکوپی و نمونه‌برداری، دقیق‌ترین روش تشخیص میکروب معده است. در مواردی که علائم شدید گوارشی وجود داشته باشد، پزشک پیشنهاد می‌کند اندوسکوپی انجام دهید. با این روش پزشک علاوه‌بر بررسی وضعیت میکروب، وجود زخم اثنی‌عشر را هم تشخیص می‌دهد و وضعیت بافت معده شما را هم بررسی می‌کند.

برای اندوسکوپی از ۸ ساعت قبل چیزی نخورید و ناشتا باشید. این روش در بیشتر مواقع با بیهوشی کامل انجام می‌شود. پزشک لوله‌ای باریک و انعطاف‌پذیر (اندوسکوپ) از طریق دهان وارد معده می‌کند. در طول این فرایند، پزشک از بافت مخاطی معده شما نمونه‌ای کوچک برمی‌دارد و برای بررسی به آزمایشگاه می‌فرستد. آزمایشگاه با بررسی این نمونه، وجود میکروب و سایر مشکلات گوارشی را مشخص می‌کند.

نحوه خواندن آزمایش میکروب معده

اگر جواب آزمایش میکروب معده خود را گرفته‌اید و می‌خواهید قبل از مراجعه به پزشک، آن را بخوانید، باید به نوع تست خود دقت کنید. مثلا نحوه خواندن آزمایش مدفوع میکروب معده با خون، آندوسکوپی و تنفسی فرق می‌کند. پزشک شما با بررسی نتیجه آزمایش و تشخیص مشکل معده شما، انواع داروهای معده را تجویز می‌کند؛ بنابراین اگر خودتان آزمایش را خواندید، اصلاً سرخود هیچ‌گونه دارویی نخورید و حتماً با پزشک مشورت کنید.

تفسیر نتیجه آزمایش میکروب معده خون

در برگه نتیجه آزمایش خون برای میکروب معده، معمولاً نام‌هایی مانند H. pylori IgG و H. pylori IgM را می‌بینید. اگر عدد IgG از مقدار مرجع نوشته‌شده در برگه آزمایش (معمولاً ۱۰) بالاتر بود، یعنی بدن شما قبلاً با میکروب معده در تماس بوده است. توجه داشته باشید که IgG گاهی ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از درمان هم مثبت می‌ماند، پس لزوماً بالا بودن عدد IgG نشانه عفونت فعال نیست.

اگر میزان IgM بالاتر از مرجع نوشته‌شده در برگه آزمایش باشد، یعنی عفونت میکروبی جدید و فعال در بدن شما وجود دارد. اگر میزان هر دو IgM و IgG منفی باشد (یعنی کمتر از مقدار نوشته‌شده در برگه آزمایش)، شما به میکروب معده مبتلا نیستید. اگر پس از تفسیر آزمایش میکروب معده، پزشک تشخیص داد که هلیکوباکتر پیلوری در معده شما وجود دارد، داروهای رایج برای درمان مشکلات گوارشی مانند قرص فورایز ۱۰ تجویز می‌کند.

تفسیر نتیجه آزمایش میکروب معده خون تنفسی

در تست تنفسی، مقدار دی‌اکسید کربن تولیدشده در بازدم اندازه‌گیری می‌شود. برای خواندن جواب آزمایش میکروب معده تنفسی، باید دنبال عبارتی مثل DOB یا Delta Over Baseline یا C13/C14 UBT بگردید. اگر عدد این مقادیر بیشتر از ۴ بود، یعنی نتیجه آزمایش شما مثبت است و به احتمال زیاد میکروب فعال در معده‌تان وجود دارد. اگر عدد میکروب معده در آزمایش زیر ۴ باشد، نتیجه منفی است و نشان می‌دهد عفونت فعالی ندارید.

تفسیر جواب آزمایش مدفوع میکروب معده

در جواب آزمایش مدفوع میکروب معده، عبارت‌هایی مانند Stool H. pylori Ag یا Helicobacter pylori antigen وجود دارد. نتیجه این آزمایش معمولاً به‌صورت Positive (مثبت) یا Negative (منفی) نوشته می‌شود. اگر جواب Negative باشد، یعنی میکروبی در معده شما نیست.

معنی positive در آزمایش میکروب معده این است که هلیکوباکتر در معده شما فعال است و باید درمان را شروع کنید. اگر هلیکوباکتر پیلوری باعث افزایش اسید معده شما شده باشد؛ پزشک در این شرایط، داروهایی مانند اس‌امپرازول ۴۰ را به‌همراه آنتی‌بیوتیک‌ تجویز می‌کند. اس امپرازول، داروی مهارکننده پمپ پروتون است و اسید معده را کاهش می‌دهد.

تفسیر نتیجه اندوسکوپی و نمونه‌برداری میکروب معده

اگر جواب اندوسکوپی و نمونه‌برداری خود را گرفته‌اید، باید در گزارش به دنبال عبارت‌هایی مثل H. pylori detected، Helicobacter identified یا positive for H. pylori بگردید. اگر این عبارت‌ها در نتیجه اندوسکوپی شما وجود داشت، یعنی در معده‌تان میکروب وجود دارد. اگر در نتیجه آزمایش شما نوشته شده باشد Not detected یا No H. pylori seen، یعنی میکروب در معده‌تان وجود ندارد.

خواندن آزمایش میکروب معده و تجویز دارو را به پزشک خود بسپارید

در این مقاله انواع روش‌های تشخیص میکروب معده را به شما گفتیم و نحوه تفسیر نتیجه آزمایش میکروب معده را هم توضیح دادیم. اگر هر یک از علائم این میکروب را مشاهده کردید، باید به‌موقع برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید تا مشکلاتی مانند زخم معده، زخم اثنی‌عشر و سایر مشکلات شدید گوارشی برایتان به‌وجود نیاید. انواع روش‌های تشخیص این عفونت شامل تست تنفسی، مدفوع، آزمایش خون و اندوسکوپی می‌شوند. نحوه خواندن و تفسیر نتیجه هر آزمایش با دیگری متفاوت است؛ حتماً برای تفسیر دقیق نتیجه نهایی به پزشک مراجعه کنید.

پزشک پس از تشخیص مشکل شما، داروی مناسب را تجویز می‌کند. در مسیر دسترسی همه افراد به داروهای مطمئن، شرکت آدوراطب سابقه طولانی دارد. آدوراطب با بیشتر از ۱۶ سال سابقه فعالیت، یکی از بهترین شرکت های پخش دارویی در ایران محسوب می‌شود. این شرکت محصولات برندهای معتبر مثل کوبل دارو، عبیدی و نستله را به بیش از ۱۵ هزار داروخانه و مرکز درمانی در سراسر کشور پخش می‌کند و نقشی موثر در دسترسی همه افراد به داروهای موردنیازشان دارد.