زخم اثنی عشر چیست + نشانه‌ها و علت آن

درد در قسمت فوقانی شکم همیشه بر اثر مشکلات عصبی یا مسمومیت‌های غذایی نیست. گاهی اوقات بیماری‌های جدی‌تر و مزمنی باعث ایجاد این درد می‌شوند. زخم اثنی عشر یکی از عارضه‌های گوارشی است که علائم مختلفی از جمله درد در قسمت فوقانی شکم را به دنبال دارد. این عارضه گوارشی بر اثر دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. مهم‌ترین دلیل ایجاد زخم اثنی عشر فعالیت میکروبی به نام هلیکوباکتر پیلوری است. زخم اثنی عشر باتوجه‌به شدت بیماری با استفاده از راه‌های مختلف دارویی تا جراحی درمان می‌شود. در این مقاله به بررسی زخم اثنی عشر می‌پردازیم. از شما دعوت می‌کنیم با مطالعه این مطلب اطلاعات مفیدی از این بیماری به دست آورید.

زخم اثنی عشر؛ بیماری گوارشی بر اثر فعالیت عفونت میکروب

زخم‌های گوارشی در لایه داخلی معده و قسمت بالایی روده کوچک ایجاد می‌شوند. زخم اثنی عشر معمولا بر اثر عفونت با یک میکروب (باکتری) به نام هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) ایجاد می‌شود. مصرف یک دوره 4 تا 8 هفته‌ای داروهای سرکوب‌کننده اسید معده باعث بهبود زخم خواهد شد. علاوه‌بر این، یک دوره یک هفته‌ای دو آنتی بیوتیک به همراه یک داروی سرکوب کننده اسید معمولا عفونت هلیکوباکتر پیلوری را از بین می‌برد.

گاهی اوقات داروهای ضد‌التهابی که برای درمان بیماری‌هایی مانند آرتریت استفاده می‌شوند، باعث زخم اثنی عشر می‌شوند. دریافت داروی ضد‌التهابی برای افراد درگیر با بیماری‌های گوارشی مثل زخم اثنی عشر ممنوع است. این موارد معمولا به صورت توضیح توسط شرکت پخش دارو در ظرف قرص یا روی جعبه شربت نوشته می‌شوند.

دلیل ایجاد زخم‌های گوارشی چیست؟

زخم اثنی عشر که در قسمت داخلی قسمت بالایی روده کوچک (اثنی عشر) رخ می‌دهد. شایع‌ترین علل زخم معده عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) و استفاده طولانی‌مدت از داروهای ضد‌التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم است. استرس و غذاهای تند باعث ایجاد زخم اثنی عشر نمی‌شوند ولی علائم را تشدید می‌دهند.

در صورت داشتن درد شکم به پزشک برای معاینه مراجعه کنید. پزشک باتوجه‌به شرایط فیزیکی بیمار برای تجویز داروهایی مثل قرص لانسوپرازول اقدام می‌کند. قرص لانسوپرازول برای کاهش التهاب اسید معده مصرف می‌شود. بدون تجویز پزشک از هیچ دارویی استفاده نکنید؛ چرا‌که ممکن است عوارض جانبی را به همراه داشته باشد.

علائم زخم اثنی عشر؛ چه نشانه‌هایی را جدی بگیریم؟

درد در قسمت فوقانی شکم و درست زیر استخوان سینه (استرنوم) یکی از نشانه‌های اصلی برای زخم اثنی عشر است. البته این درد مداوم نیست؛ به‌طورمکرر قطع و مجدد شروع می‌شود. این نوع درد شکمی ممکن است قبل از غذا یا زمانی که گرسنه هستید رخ دهد. درد حاصل از زخم اثنی عشر در صورت خوردن غذا یا مصرف قرص‌های ضد‌اسید کاهش می‌یابد.

در صورت داشتن درد به پزشک مراجعه کنید. درمانگر با  انجام معاینه‌های فیزیکی و دریافت شرح حال از بیمار برای تجویز دارو اقدام خواهد کرد. در مواردی پزشک ممکن است برای مهار اسید معده و کاهش درد از تجویز کپسول ازونیوم نیز استفاده کند. کپسول ازونیوم برای مهار اسید معده کاربرد دارد.

چه علائمی با احتمال کمتر در عارضه اثنی عشر ایجاد می‌شوند؟

نفخ، گزگز و احساس بیماری از نشانه‌های بیماری زخم اثنی عشر هستند. ممکن است بعد از غذا احساس سیری خاصی داشته باشید. گاهی غذا درد را بدتر می‌کند. علاوه بر این موارد، خونریزی یکی از نشانه‌های زخم اثنی عشر است که در موارد شدید بیماری ایجاد می‌شود. این زخم درست از دیواره قسمت اول روده کوچک (اثنی عشر) عبور می‌کند. سپس غذا و اسید در دوازدهه به داخل حفره شکمی نشت می‌کند. این اتفاق معمولا باعث ایجاد درد شدید می‌شود.

در صورت داشتن مداوم هر کدام از علائم گفته شده حتما به پزشک مراجعه کنید. درمانگر باتوجه‌به نتایج آزمایش و دریافت شرح حال از بیمار برای تجویز دارو اقدام می‌کند. در‌صورتی‌که زخم اثنی عشر داشته باشید، پشک ممکن است قرص امپرازول را تجویز کند. دوز و زمان مصرفی این قرص برای هر فرد متفاوت خواهد بود. گاهی مصرف بدون تجویز پزشک نیز منجر به ایجاد عوارض جبران‌ناپذیری می‌شود؛ بنابراین از مصرف خودسرانه هرگونه داروی گوارشی خودداری کنید.

زخم اثنی عشر چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص زخم اثنی عشر نمی‌توان به چند علامت ظاهری اکتفا کرد. برای تشخیص دقیق این بیماری باید به پزشک متخصص مراجعه کرد. پزشک متخصص وضعیت سلامتی گذشته را بررسی و بیمار را معاینه فیزیکی می‌کند. در فرایند تشخیص بیماری ممکن است به انجام چند آزمایش نیز نیاز باشد. باتوجه‌به معاینه بالینی و بررسی نتیجه آزمایش، پزشک به تجویز راهکار درمانی از میان لیست داروهای گوارشی اقدام خواهد کرد.

آندوسکوپی فوقانی یا EGD (ازوفاگوگاسترودئودنوسکوپی) برای تشخیص زخم اثنی عشر کاربرد دارد. این آزمایش با استفاده از یک لوله نازک با نور به نام آندوسکوپ انجام می‌شود. در این آزمایش پوشش مری، معده و دوازدهه مورد‌بررسی قرار می‌گیرد؛ انتهای لوله یک دوربین متصل است که داخل دهان و گلو قرار می‌گیرد. سپس به مری، معده و اثنی عشر می‌رود. با استفاده از این آزمایش یک نمونه بافت کوچک (بیوپسی) گرفته می‌شود تا برای تشخیص فعالیت هیلکو باکتر پیلوری مورد‌بررسی قرار بگیرد.

آزمایش‌های کاربردی در تشخیص زخم اثنی عشر

برای تشخیص زخم اثنی عشر از آزمایش خون استفاده می‌شود. در این آزمایش سلول‌های ضد عفونت (آنتی بادی) را بررسی می‌کنند که تشخیص دهند آیا بیمار هلیکوباکتر پیلوری دارد یا خیر. در صورت داشتن این باکتری پزشک ممکن است داروهایی مثل قرص nexium را برای التیام فعالیت هلیکوباکتر تجویز کند. علاوه‌بر آزمایش خون، در مواردی نیاز است برای انجام آزمایش ادرار نیز اقدام کرد. در عرض 2 یا 3 روز، آزمایش نشان می‌دهد که آیا بیمار هلیکوباکتر پیلوری دارد یا خیر.

یکی از سایر آزمایش‌های تشخیص زخم اثنی عشر مربوط به تست اوره است. در فرایند تست تنفس اوره بررسی می‌شود که هنگام بازدم چقدر دی‌اکسید‌کربن در نفس بیمار وجود دارد. با تنفس در یک کیسه، نمونه‌ای از نفس بیمار گرفته می‌شود و به آزمایشگاه ارسال خواهد شد. اگر نمونه تنفس بیمار مقادیر بالاتر از حد طبیعی دی اکسید کربن را نشان دهد، فرد مبتلا به هلیکوباکتر پیلوری است.

دلایل ایجاد زخم اثنی عشر چیست؟

داروهای ضد التهابی که گاهی اوقات داروهای ضد‌التهابی غیر‌استروئیدی (NSAIDs) نامیده می‌شوند از دلایل ایجاد زخم اثنی عشر هستند. این داروها گاهی اوقات بر سد مخاطی دوازدهه اثر می‌گذارند و باعث ایجاد زخم بر اثر فعالیت اسید معده می‌شوند.

سندرم زولینگر-الیسون از دلایل دیگر ایجاد زخم اثنی عشر است که به ندرت اتفاق می‌افتد.  در این وضعیت نادر، اسید بسیار بیشتر از حد معمول توسط معده ساخته می ‌شود. عوامل دیگری مانند سیگار کشیدن، استرس و نوشیدن الکل نیز ممکن است خطر ابتلا به زخم اثنی عشر را افزایش دهند. با‌این‌حال، این عوامل معمولا علت اصلی زخم اثنی عشر نیستند. دلیل اصلی به فعالیت هلیکوباکتر پیلکو برمی‌گردد.

زخم اثنی عشر چگونه درمان می‌شود؟

درمان زخم اثنی عشر بستگی به حال عمومی بیمار و شدت عارضه دارد. پزشک درمانگر با آنالیز نتایج آزمایش و عکسبرداری از معده برای تجویز بهترین راه درمانی اقدام خواهد کرد. راهکارهای درمانی زخم اثنی عشر شامل ایجاد تغییر در شیوه زندگی، مصرف دارو یا در برخی موارد انجام عمل جراحی است. نخوردن برخی غذاها به دلیل تشدید وضع عمومی بیمار نیز در فرایند درمان حائز اهمیت است.

در تغییر سبک زندگی برای درمان عارضه‌های گوارشی، سیگار نکشیدن از عوامل کمک‌کننده خواهد بود. سیگار کشیدن از بهبود زخم اثنی عشر جلوگیری می‌کند. محدود کردن الکل و کافئین به بهبود علائم این عارضه گوارشی کمک خواهد کرد. علاوه‌بر این موارد ، استفاده نکردن از NSAID (داروهای ضد‌التهابی غیر‌استروئیدی) نیز برای تسکین عارضه زخم اثنی عشر موثر هستند.

داروهای درمان زخم اثنی عشر؛ آنتی‌بیوتیک‌ها برای از بین بردن باکتری کاربرد دارند

برای درمان زخم اثنی عشر از طیف گسترده‌ای از داروها استفاده می‌شود. نوع دارو و دوز مصرفی باتوجه‌به شدت عارضه و شرح حال بیمار تعیین خواهد شد. آنتی‌بیوتیک‌ها داروهایی هستند که برای از بین بردن باکتری هلیکوباکتر پیلوری استفاده می‌شود. اغلب ترکیبی از آنتی‌بیوتیک‌ها و سایر داروها برای درمان زخم و خلاص شدن از شر عفونت تجویز می‌شوند. بلوکرهای H2 (بلوکرهای گیرنده هیستامین) از انواع دیگر روش‌های شیمیایی برای مقابله با عارضه زخم اثنی عشر است. این داروها با مسدود کردن هورمون هیستامین، میزان اسید معده را کاهش می‌دهند.

مهارکننده‌های پمپ پروتون یا PPI سومین گروه از داروهای درمانی مورد‌استفاده برای زخم اثنی عشر هستند. این مهارکننده‌ها سطح اسید معده را کاهش می‌دهند؛ به‌این‌ترتیب از پوشش معده و اثنی عشر محافظت می‌کنند. عوامل محافظ مخاطی این داروها از پوشش مخاطی معده در برابر آسیب اسید محافظت می‌کنند تا درمان کامل شود. در موارد نادر، اگر داروها کمکی نکنند، ممکن است به جراحی نیاز باشد. علاوه‌بر تاثیر نداشتن روش‌های دارویی، اگر زخم باعث مشکلات پزشکی دیگر  در بیمار شود، ممکن است نیاز به جراحی ایجاد شود.

مراجعه به پزشک؛ اولین گام برای تشخیص بیماری و مصرف دارو

در این مقاله به بررسی بیماری duodenal ulcer پرداختیم تا بدانیم بیماری زخم اثنی عشر چیست. این عارضه به دلایل مختلفی از جمله فعالیت هلیکوباکتر پیلو ایجاد می‌شود. نشانه‌های مختلفی برای تشخیص این بیماری گوارشی وجود دارد که احساس درد در قسمت فوقانی شکم از اولین علامت‌های بیماری زخم اثنی عشر است. برای تشخیص این بیماری حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام معاینه بالینی، دریافت شرح حال بیمار و انجام آزمایش خون و ادرار برای تشخیص بیماری اقدام می‌کند. نوع و دوز داروهای تجویزی برای زخم اثنی عشر بستگی به حال بیمار دارد. مصرف خودسرانه داروها نه‌تنها به روند درمان کمکی نخواهد کرد، بلکه باعث تشدید علائم بیمار نیز می‌شود. اگر سوالی در‌مورد زخم اثنی عشر دارید، در قسمت کامنت‌ها از ما بپرسید تا در سریع‌ترین زمان ممکن پاسخگویتان باشیم.