عوارض کمبود ویتامین ب در بارداری چیست؟

در دوران بارداری، تأمین مواد مغذی ضروری برای مادر و جنین اهمیت ویژه‌ای دارد. یکی از گروه‌های ویتامینی مهم در این دوران، ویتامین‌های گروه ب هستند که در متابولیسم بدن، حفظ سلامت عصبی و تولید انرژی نقش اساسی دارند. کمبود ویتامین ب باعث بروز مشکلات جدی برای مادر و جنین می‌شود و سلامت هر دو را به خطر می‌اندازد؛ بنابراین، آگاهی از عوارض کمبود این ویتامین‌ها و مصرف مناسب آن‌ها در طول بارداری اهمیت دارد. در این مقاله، به‌طور کامل، عوارض کمبود انواع ویتامین ب در بارداری را بررسی خواهیم کرد.

بررسی نقش ویتامین‌های گروه ب در بارداری

ویتامین‌های گروه ب شامل ویتامین‌های ب1، ب2، ب3، ب6، ب9 و ب12 می‌شود که هر کدام نقش‌های خاصی در بدن ایفا می‌کنند. این ویتامین‌ها عمدتاً در تولید انرژی، حفظ عملکرد عصبی و تولید گلبول‌های قرمز خون اهمیت دارند. در دوران بارداری، نیاز بدن به این ویتامین‌ها افزایش می‌یابد؛ زیرا جنین برای رشد و تکامل خود نیاز به این مواد مغذی دارد.

برای مادران باردار، کمبود ویتامین‌های گروه ب باعث بروز مشکلاتی مانند کم‌خونی، خستگی مفرط و اختلالات عصبی می‌شود. این در حالی است که جنین نیز در صورت کمبود این ویتامین‌ها با مشکلات جدی همچون نقص مادرزادی، نارسایی‌های عصبی و رشد ناکافی مواجه خواهد شد. انواع مختلفی از مکمل‌های ویتامین‌های گروه ب توسط شرکت پخش آدوراطب برای داروخانه‌های معتبر سراسر کشور ارسال می‌شود.

عوارض کمبود ویتامین ب1؛ اختلالات عصبی و کاهش اشتها

ویتامین ب1 یا تیامین در متابولیسم کربوهیدرات‌ها و عملکرد سیستم عصبی نقش دارد. کمبود این ویتامین در دوران بارداری ممکن است باعث بروز اختلالات عصبی، کاهش اشتها، ضعف عضلانی و مشکلات گوارشی در مادر شود. در موارد شدیدتر، سندرم ورنیکه-کورساکوف را به‌دنبال دارد که علائم آن از دست دادن حافظه و گیجی است. غلات کامل، حبوبات (مثل عدس و نخود)، دانه‌ها و مغزها (مانند دانه‌های آفتابگردان و بادام) و جوانه گندم از منابع طبیعی ویتامین ب1 است.

برای جنین، کمبود تیامین رشد سیستم عصبی را مختل کرده و منجر به نقص‌های مادرزادی می‌شود. همچنین، کمبود این ویتامین ممکن است با خطر افزایش نارسایی‌های رشدی و زایمان زودرس همراه باشد.در انواع مکمل های دوران بارداری، این ویتامین و سایر مواد مغذی مورد نیاز بدن مادر، قرار داده شده است.

عوارض کمبود ویتامین ب2 چیست؟

ویتامین ب2 یا ریبوفلاوین به تولید انرژی و حفظ سلامت پوست، چشم و سیستم عصبی کمک می‌کند. کمبود این ویتامین در دوران بارداری ممکن است به مشکلاتی نظیر کم‌خونی، ضعف عضلانی، ترک‌خوردگی لب‌ها و التهاب زبان منجر شود. مادران باردار که دچار کمبود ریبوفلاوین هستند، بیشتر در معرض خستگی شدید و کاهش ایمنی بدن قرار دارند. تخم‌مرغ، گوشت گاو، شیر و محصولات لبنی، سبزیجات برگ سبز (مانند اسفناج) و غلات غنی‌شده از منابع حاوی ویتامین ب2 محسوب می‌شود.

برای جنین، کمبود این ویتامین منجر به کاهش وزن هنگام تولد و مشکلات بینایی می‌شود. همچنین رشد ناقص مغز و اختلالات تکاملی از عوارض دیگر  احتمالی برای جنین در صورت کمبود ریبوفلاوین است. در نظر داشته باشید که قبل از بارداری باید میزان ویتامین‌های بدن و شرایط جسمی کلی مادر مورد بررسی  قرار بگیرد. همچنین بهتر است با مصرف بهترین قرص برای پاکسازی کبد یا استفاده از روش‌های خانگی،‌قبل از بارداری، بدن را پاکسازی کرد.

بررسی عوارض کمبود ویتامین ب3 در بارداری

ویتامین ب3 یا نیاسین در تنظیم سطح کلسترول، حفظ سلامت پوست و اعصاب و تولید انرژی نقش دارد. کمبود نیاسین در دوران بارداری ممکن است به درماتیت، مشکلات گوارشی و اختلالات شناختی در مادر منجر شود. در موارد شدید، سندرم پلاگر که علائم آن شامل درماتیت، اسهال و اختلالات ذهنی می‌شود، رخ خواهد داد. گوشت مرغ و بوقلمون، ماهی (مانند تن و سالمون)، غلات کامل و غنی‌شده، بادام زمینی و حبوبات منابع سرشار از ویتامین ب3 هستند.

کمبود نیاسین برای جنین نیز خطرناک است و باعث بروز مشکلات تکاملی و نقص‌های عصبی می‌شود. همچنین رشد ناقص مغز و احتمال افزایش خطر نقص‌های مادرزادی از عوارض مرتبط با کمبود نیاسین است. با مصرف مولتی ویتامین پریناتال یا هر مکمل مخصوص بارداری تحت نظر پزشک می‌توان تا حد چشم‌گیری از بروز این اتفاق جلوگیری کرد.

عوارض کمبود ویتامین ب6؛ ویتامین تنظیم کننده سطح هموسیستئین

ویتامین ب6 یا پیریدوکسین در تولید انتقال‌دهنده‌های عصبی و تنظیم سطح هموسیستئین نقش دارد. کمبود این ویتامین در دوران بارداری باعث بروز افسردگی، اضطراب و ضعف سیستم ایمنی در مادر می‌شود. همچنین، در موارد شدید تشنج و اختلالات عصبی به وجود می‌آید. برای دریافت ویتامین ب 6، گوشت مرغ و بوقلمون، ماهی (مانند ماهی قزل‌آلا و ماهی تن)، سیب‌زمینی، موز، نخود و سایر حبوبات را مصرف کنید.

برای جنین، کمبود ویتامین ب6 نقص‌های عصبی و اختلالات تکاملی به دنبال دارد. از جمله مشکلات شایع در اثر کمبود پیریدوکسین، تاخیر در رشد شناختی و اختلالات عصبی مادرزادی است. با مصرف قرص جوشان منیزیم b6 طبق تجویز پزشک، می‌توان تا حد قابل قبولی از این مشکلات پیشگیری کرد.

عوارض کمبود ویتامین ب9؛ ویتامین موثر در تولید DNA

فولات یا ویتامین ب9 نقش بسیار مهمی در تقسیم سلولی و تولید DNA دارد. کمبود این ویتامین در دوران بارداری معمولاً باعث کم‌خونی مگالوبلاستیک، خستگی شدید و مشکلات گوارشی در مادر می‌شود. مصرف ناکافی فولات افزایش خطر نقص‌های لوله عصبی در جنین را به‌دنبال خواهد داشت.

برای جنین، کمبود فولات عوارض جدی‌تری مانند اسپینا بیفیدا، آنانسفالی و نقص‌های قلبی ایجاد می‌کند. به همین دلیل، مصرف مکمل‌های فولات در دوران بارداری برای پیشگیری از این مشکلات حیاتی است.  سبزیجات برگ سبز (مثل اسفناج و کاهو)، آووکادو، مرکبات (مانند پرتقال)، نخودفرنگی، برنج قهوه‌ای و غذاهای غنی‌شده با فولیک اسید، منابع سرشار از ویتامین ب۹ هستند.

عوارض کمبود ویتامین ب12 در بارداری چیست؟

ویتامین ب12 یا کوبالامین برای تولید گلبول‌های قرمز خون و حفظ سلامت سیستم عصبی ضروری است. کمبود این ویتامین در دوران بارداری منجر به کم‌خونی پرنیشیوز، خستگی شدید و مشکلات عصبی مانند ضعف و بی‌حسی در اندام‌ها می‌شود. مادرانی که از رژیم‌های غذایی گیاه‌خواری استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض کمبود این ویتامین قرار دارند.  گوشت قرمز، ماهی (سالمون و ماهی تن)، جگر گاو، تخم‌مرغ، محصولات لبنی (مانند شیر و پنیر) و غذاهای غنی‌شده مانند برخی غلات صبحانه از منابع غذایی برای ویتامین ب12 هستند.

کمبود ویتامین ب12 برای جنین نیز باعث مشکلات جدی مانند رشد ناکافی مغز و نخاع و خطر ابتلا به ناتوانی‌های عصبی می‌شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود مادران باردار از طریق مکمل‌ها یا منابع غذایی غنی از ویتامین ب12، این نیاز را تأمین کنند. البته توجه داشته باشید که نحوه مصرف قرص ویتامین b12 و بررسی اختلال‌های دارویی نیز تاثیر به‌سزایی در میزان جذب این دارو دارد.

مصرف مکمل‌های دارویی؛ بهترین راه پیشگیری از کمبود ویتامین ب

کمبود ویتامین‌های گروه ب در دوران بارداری عوارض جدی برای مادر و جنین به همراه دارد. از جمله این عوارض می‌توان به کم‌خونی، مشکلات عصبی و نقص‌های مادرزادی اشاره کرد؛ بنابراین، مصرف کافی این ویتامین‌ها از طریق رژیم غذایی یا مکمل‌های مناسب تحت نظر پزشک برای حفظ سلامت مادر و جنین ضروری است. انواع مختلفی از مکمل‌های غذایی در داروخانه‌ها وجود دارد. پزشک با بررسی شرایط شما، بهترین گزینه را تجویز می‌کند. از همین رو قبل از مصرف هر نوع مکمل غذایی به‌خصوص در دوران بارداری، با پزشک مشورت کنید.