بیماری زونا چیست؟ علائم زونا در زنان و مردان

طبق آمار وب‌سایت webMD، حدود ۱۰ درصد از افرادی که قبلا آبله مرغان داشته‌اند، به زونا مبتلا خواهند شد؛ زیرا عامل بروز زونا همان ویروسی است که باعث بیماری آبله مرغان می‌شود. از جمله شایع‌ترین علائم بیماری زونا، بثورات و تاول‌های پوستی دردناک است. راه‌های درمانی مانند مصرف داروهای ضدویروسی تجویزی، برای کنترل نشانه‌های زونا وجود دارد که احتمال عوارض جدی را کاهش خواهد داد. در این مقاله به بررسی عارضه زونا، علت و علائم و همچنین عوارض جدی آن خواهیم پرداخت؛ بنابراین اگر به‌دنبال پاسخی برای سوال «زونا چیست» هستید، مطالعه ادامه این مقاله برای شما مفید خواهد بود.

بیماری زونا؛ یک نوع عفونت پوستی

بیماری زونا یا هرپس زوستر یک نوع عفونت پوستی ناشی از ویروس واریسلا زوستر (varicella zoster) است که به‌شکل ضایعات و بثورات پوستی دردناک خود را نشان می‌دهد. واریسلا زوستر همان ویروسی است که باعث بروز بیماری آبله مرغان می‌شود. اغلب افرادی که به زونا مبتلا می‌شوند، قبلا در زمان کودکی خود، آبله مرغان داشته‌اند. البته همه افرادی که به آبله مرغان مبتلا شده‌اند، حتما در آینده زونا نمی‌گیرند. عفونت زونا خطر جدی ندارد اما معمولا یک وضعیت بسیار دردناک خواهد بود و برخی اوقات حتی پس از بین رفتن بثورات، درد آن همچنان باقی می‌ماند.

بثورات پوستی زونا معمولا در یک طرف بدن افراد و در یک ناحیه خاص به‌صورت دسته‌ای از برجستگی‌های کوچک به وجود می‌آیند. رنگ این برجستگی‌ها معمولا با پوست اطراف آن متفاوت به نظر می‌رسد. در نهایت این برجستگی‌ها به تاول‌های پر از مایع تبدیل می‌شوند. این تاول‌ها معمولا در عرض یک هفته تا ۱۰ روز خشک و پوسته‌پوسته خواهند شد.

علت بیماری زونا در زنان و مردان چیست؟

وقتی ویروس واریسلا زوستر برای اولین بار وارد بدن افراد می‌شود، باعث بروز آبله مرغان خواهد شد. پس از بهبودی از آبله مرغان، این ویروس وارد سیستم و بافت‌های عصبی نزدیک نخاع می‌شود و سال‌ها در آنجا غیرفعال باقی خواهد ماند. این ویروس ممکن است بعدا دوباره فعال شود و از طریق رشته‌های عصبی به پوست بدن برسد؛ در نتیجه باعث بیماری زونا خواهد شد.

به‌طورکلی دلیل فعال شدن دوباره ویروس واریسلا زوستر و ابتلا به زونا مشخص نیست؛ ممکن است به‌دلیل ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن یا افزایش سن (افراد مسن) این اتفاق بیفتد. اگر پس از ابتلا به زونا به پزشک متخصص مراجعه کنید، معمولا پس از بررسی‌های لازم و در صورت لزوم انواع قرص و شربت ضدویروس مانند شربت کلوویراز را برای مبارزه با هرپس زوستر تجویز خواهد کرد.

علائم زونا چیست؟

نشانه‌های زونا معمولا بر بخش کوچکی از یک قسمت بدن یا صورت تاثیر می‌گذارند. برخی از علائم زونا در زنان و مردان به شرح زیر است:

• احساس درد، سوزن سوزن شدن، گزگز یا سوزش در زیر پوست
• حساسیت به لمس
• بثورات قرمزی که چند روز پس از احساس درد در آن ناحیه خاص، شروع می‌شود
• تبدیل شدن بثورات به تاول‌های پر از مایع
• تب
• لرز
• سردرد
• احساس خستگی
• حساسیت به نور
• ناراحتی معده

برخی از علائم زونا ممکن است شبیه به نشانه‌های شدید تب یونجه باشد، ازاین‌رو بعضی افراد این دو بیماری را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. به همین علت بهتر است در صورت بروز هر یک از این علائم، از انجام درمان‌های خودسرانه، اجتناب و هر چه سریع‌تر برای تشخیص علت اصلی عارضه، به مراکز درمانی مراجعه کنند.

چه افرادی بیشتر در معرض خطر بیماری زونا هستند؟

افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و قبلا به آبله مرغان مبتلا شده‌اند، بیشتر در معرض خطر زونا هستند. در بخش زیر عوامل افزایش خطر ابتلا به زونا را معرفی کرده‌ایم:

• افراد بالای ۵۰ سال
• افراد مضطرب و پراسترس
• افراد مبتلا به سرطان، HIV یا بیماری دیگری که قدرت دفاعی بدن را کاهش می‌دهد
• افراد با آسیب‌های جسمی و روحی جدی
• مصرف داروهای ضعیف‌کننده سیستم ایمنی بدن

البته ممکن است این افراد هیچ وقت به زونا مبتلا نشوند یا اینکه افرادی که این شرایط را ندارند به زونا مبتلا شوند. به‌طورکلی اگر این مشکلات را دارید، نسبت به حفظ سلامت خود بیشتر مراقبت کنید. اگر سیستم ایمنی ضعیفی نداشته باشید، پزشک معالج با بررسی شرایط موجود، داروهایی مانند ویرابکس را تجویز خواهد کرد. اگر می‌پرسید «قرص ویرابکس واسه چیه». این یک قرص ضدویروس است که معمولا پزشکان برای سرکوب سریع‌تر ویروس هرپس زوستر تجویز می‌کنند.

عوارض و خطرات زونا چیست؟

عفونت زونا ممکن است عوارضی را حتی پس از بین رفتن بثورات داشته باشد. این عوارض و خطرات شامل موارد زیر می‌شوند:

• نورالژی پس از هرپس: باقی ماندن درد در جای تاول‌ها، تا مدت‌ها (چند ماه یا چند سال) پس از خوب شدن تاول‌ها
• اگر بثورات و تاول‌های زونا در اطراف چشم بروز دهد، ممکن است باعث عفونت‌های چشمی و در نتیجه تاثیر بر بینایی افراد شود
• اگر تاول‌های زونا به درستی درمان نشوند، ممکن است باعث عفونت‌های باکتریایی پوست شوند.
• اگر زونا در نزدیکی اعصاب صورت و گوش اتفاق بیفتد، ممکن است باعث فلج صورت یا مشکلات شنوایی شود.

برخی از عوارض خاص و غیرمعمول بیماری زونا شامل عفونت ریه یا از دست دادن مو می‌شود. ازاین‌رو در صورت بروز عفونت ریه، دکتر معالج با انجام بررسی‌های لازم و در صورت نیاز، قرص عفونت ریه را برای بهبود مشکلات بیمار، تجویز خواهد کرد.

بیماری زونا تا چه مدت واگیردار است؟

تا زمانی‌که همه تاول‌ها و زخم‌های زونا خشک و پوسته پوسته شوند، فرد مبتلا به زونا، ناقل خواهد بود. این ویروس و بیماری به افرادی که هرگز آبله مرغان نگرفته‌اند، قابل‌سرایت است. همچنین اگر می‌پرسید که «آیا زونا واگیر دارد برای بچه ها» پاسخ بله است.

به‌طورکلی اگر کودکان یا بزرگسالانی که قبلا آبله مرغان نگرفته‌اند، با آفت‌ها و تاول‌های زونا تماس مستقیم داشته باشند، احتمال ابتلای آن‌ها به ویروس هرپس زوستر یا همان زونا، وجود خواهد داشت. ازاین‌رو بهتر است تا زمانیکه بثورات و تاول‌های شما خوب نشده‌اند، از تماس با زنان باردار، افراد با سیستم ایمنی ضعیف و نوزادان تازه متولد شده دوری کنید.

بررسی راه‌های کنترل و مراقبت از بیماری زونا

روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد که به کنترل و بهبود علائم زونا در مردان و زنان کمک می‌کنند. هر چه بیماری شما زودتر تشخیص داده شود، این روش‌های درمانی موثرتر خواهند بود. برخی از راهکارهای کنترل بیماری زونا شامل موارد زیر می‌شود:

• مصرف داروهای ضدویروسی تجویزی مانند ویرابکس برای تسریع روند بهبودی و کاهش خطر عوارض
• داروهای ضدتشنج
• آنتی‌بیوتیک
• داروهای ضدافسردگی
• داروهای مسکن و بی‌حس‌کننده
• کرم‌های موضعی برای تسکین درد و خارش بثورات

کلیه این داروها باید توسط پزشک تجویز و با دستور او مصرف شوند. در واقع شما می‌توانید پس از دریافت نسخه پزشک، آن را به داروخانه‌های تحت پوشش شرکتهای پخش دارو کشور ببرید، داروی مدنظر خود را تهیه کنید. برخی مراقبت‌های خانگی نیز مانند استفاده از کمپرس سرد و لوسیون به تسکین علائم شما کمک خواهد کرد.

در صورت بروز علائم زونا هر چه سریع‌تر به مراکز درمانی مراجعه کنید

زونا توسط ویروس واریسلا زوستر وارد بدن افراد می‌شود. این ویروس همان عامل ایجاد بیماری آبله مرغان است. افرادی که یکبار به آبله مرغان مبتلا شده‌اند، احتمال دارد چند سال بعد به زونا مبتلا شوند؛ اما هنوز هیچ علت مشخص و دقیقی برای ابتلا به زونا وجود ندارد. اغلب افراد ۵۰ سال به بالا و افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به زونا هستند. شایع‌ترین نشانه‌های زونا شامل بثورات و تاول‌های دردناک در قسمت خاصی از بدن می‌شود. اگر نشانه‌های شبیه به هرپس زوستر داشتید، در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک معالج مراجعه کنید. دکتر با بررسی‌های لازم و در صورت صلاحدید داروهای ضدویروسی و آنتی‌بیوتیک را برای بهبود سریع‌تر بیماری زونا تجویز خواهد کرد. در نتیجه عوارض کمتری نیز خواهید داشت.