کمبود ویتامین و مواد معدنی باعث اختلال در فرآیند رشد و تکامل کودکان می‌شود. همچنین در نتیجه کمبود این مواد مغذی سیستم ایمنی بدن ضعیف خواهد شد. با تضعیف سیستم ایمنی احتمال ابتلا به انواع عفونت و بیماری‌های واگیردار افزایش می‌یابد. باتوجه‌به این موارد در نظر گرفتن رژیم غذایی برای کودکان به‌منظور تامین مواد مغذی موردنیاز بدن اهمیت بالایی پیدا می‌کند. در این مقاله به بررسی اصول تغذیه کودک خواهیم پرداخت. اگر می‌خواهید با برنامه غذایی نوزاد و کودکان در دوره‌های سنی مختلف آشنا شوید مطالعه این مقاله را از دست ندهید.
تغذیه مناسب کودک قبل از یک سالگی؛ پرهیزهای غذایی را جدی بگیرید
در برنامه غذایی نوزاد، پرهیز از مصرف بعضی مواد خوراکی اهمیت بالایی دارد. به‌عنوان مثال کودکان تا قبل از یک سالگی مجاز به مصرف عسل، سفیده تخم‌مرغ، شکلات، بادام‌زمینی، خربزه، کیوی، آلبالو، گیلاس و انواع توت نخواهند بود. این مواد، ارزش غذایی بالایی دارند؛ اما مصرف آن‌ها قبل از یک سالگی می‌تواند در آینده زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های آلرژیکی شود. همچنین مصرف نوشابه‌های صنعتی، آبمیوه‌‌های صنعتی، قهوه، کاکائو، چیپس، پفک و فست فود‌ها برای کودکان زیر یک سال ممنوع است.
اگر کودک شما از ابتلا به مشکلات گوارشی رنج می‌برد، توصیه می‌کنیم به‌جای کمک گرفتن از مواد‌غذایی برای حل مشکل به پزشک اطفال مراجعه کنید. در این شرایط پزشک با انجام معاینات و بررسی شرایط نسبت به تجویز داروهای مناسب کودکان به‌منظور رفع نفخ یا درمان یبوست در کودکان اقدام می‌کند.
برنامه غذایی کودک در 5 ماهگی؛ مصرف غذای کمکی در صورت نیاز
برخی از نوزادان مصرف غذاهای کمکی را از 5 ماهگی و به توصیه پزشکان آغاز می‌کنند. به‌عنوان مثال کودکانی که دچار رفلاکس معده هستند قبل از 6 ماهگی به مصرف غذای کمکی نیاز دارند. با اضافه کردن مقداری غذای کمکی همچون غذای کودک نستله قوام و غلظت شیر بیشتر می‌شود. حریره بادام و فرنی جزو پرمصرف‌ترین غذاهای کمکی در 5 ماهگی هستند.
برنامه غذایی نوزاد؛ مصرف غذای کمکی بعد از 6 ماهگی
نوزادان تا 6 ماهگی فقط مجاز به مصرف شیر مادر یا شیر خشک هستند. با شروع ماه ششم زندگی در کنار شیر می‌توان از غذای کمکی به‌عنوان وعده غذایی استفاده کرد. با ورود به ماه نهم نوزادان قادر به خوردن غذاهایی با غلظت بیشتر مثل حلیم و پلو خواهند بود. مصرف غذاهای کمکی در کنار شیر موجب رشد بهتر کودک می‌شود. همچنین مصرف مناسب غذاهای کمکی از ابتلا به مشکلات تغذیه‌ای جلوگیری خواهد کرد.
پایان 6 ماهگی تا پایان 7 ماهگی؛ تغییرات اساسی در رژیم غذایی کودک
با تجربه طعمی به جز شیر مادر در 6 ماهگی و مصرف غذای کمکی کودک مهارت بلعیدن را فرا خواهد گرفت. تغذیه کودک در 7 ماهگی و خوردن غذای کمکی بهتر است با مصرف غذاهای نرم و آبدار، بدون ادویه و بدون نمک شروع شود. رعایت این موارد و استفاده از غذاهای کمکی مناسب از ابتلای کودکان به آلرژی جلوگیری می‌کند.
یکی از غذاهای کمکی مناسب کودکان در 7 ماهگی سرلاک برنج است. باتوجه‌به نرم و ساده بودن برنج، مصرف این محصول به‌عنوان غذای کمکی پیشنهاد می‌شود. از طرفی احتمال حساسیت به بادام درختی بین کودکان بسیار نادر است. در نتیجه می‌توانید برای دریافت ویتامین بیشتر حریره بادام را با آرد برنج مخلوط کنید.
تغذیه کودک در 8 ماهگی؛ مصرف مواد‌غذایی جدید در کنار برنامه‌های قبلی
با بالا رفتن سن، تنوع مواد غذایی که کودکان مجاز به مصرف آن هستند بیشتر می‌شود. نکته مهم این است که نباید با ورود به هفته‌های جدید، مواد غذایی قبلی از رژیم غذایی کودکان حذف شوند؛ بنابراین در کنار ادامه برنامه قبلی و مصرف غذاهای کمکی همچون سرلاک گندم، با ورود به هفته اول هشت ماهگی زرده تخم مرغ کاملا پخته شده را به برنامه غذایی کودک اضافه کنید. برای پذیرش و تجربه بهتر کودک می‌توانید مقدار کمی از زرده تخم مرغ پخته را با شیر مادر یا آب جوشیده نرم کنید. استفاده از زرده تخم مرغ پخته در رژیم غذایی کودک 8 ماهه را در کنار مصرف فرنی یا حریره بادام در وعده صبحانه ادامه دهید.
در هفته دوم 8 ماهگی قادر به خوردن آش متشکل از بلغور جو و حبوبات سبک همچون عدس و ماش خواهند بود. همچنین کودکان در این دوره علاوه‌بر پوره میوه می‌توانند آب میوه‌های طبیعی همچون هندوانه، سیب، هلو، زردآلو و گلابی را مصرف کنند.
برنامه غذایی کودکان در ماه‌های نهم و دهم؛ افزایش غلظت غذاها
باتوجه‌به کسب مهارت غذا خوردن با دست در 9 ماهگی شکل غذای کودکان نیز کم‌کم از مایع به جامد تغییر می‌کند. در نتیجه غلظت غذاها و مصرف حلیم و کته افزایش می‌یابد. در ماه نهم و دهم مصرف نان، ذرت، ماکارونی، رشته فرنگی و حبوبات به غیر از نخود و لپه به رژیم غذایی کودکان اضافه می‌شود. با کمک این مواد سوپ‌ها، حلیم‌ها، آش‌ها و پلوهای متنوعی می‌توان تهیه کرد.
فراموش نکنید که مصرف زرده تخم مرغ پخته و غلات را در این دوره ادامه دهید. رعایت این برنامه غذایی از ابتلا به کمبود ویتامین دی در کودکان جلوگیری می‌کند.
تغذیه مناسب کودک در ماه دوازدهم؛ توجه به تامین پروتئین
با ورود به دوازده ماهگی کودکان مجاز به مصرف نمک به میزان محدود هستند. همچنین در این دوره باید به تامین پروتئین موردنیاز کودک توجه شود. این پروتئین را می‌توان از انواع گوشت‌های سفید مثل گوشت مرغ، غاز، اردک و بوقلمون یا گوشت قرمز همچون گوشت گوسفند، گوساله، شتر و جگر تامین کرد. همچنین در این دوره به مصرف تخم مرغ، پنیر، غلات، حبوبات و سبزی‌ها ادامه دهید.
کودکان با ورود به دوازده ماهگی قادر به خوردن انواع پلو‌ها، کته‌ها، خوراک‌ها و کباب‌ها خواهند بود. همانند 9 ماهگی تا 10 ماهگی، تعداد وعده‌های غذایی در 12 ماهگی نیز 3 تا 4 بار در روز است. مصرف آب‌میوه، پوره میوه، بیسکوییت، حلوا و برشتوک به‌عنوان میان‌وعده نیز در این دوره منعی ندارد.
رشد مناسب و صحیح در کودکان با رعایت رژیم غذایی سالم
کودکان در ماه از زندگی خود باید رژیم غذایی مناسبی را رعایت کنند. در این مقاله با برنامه تغذیه کودک و مواد غذایی که در هر دوره باید مصرف کند آشنا شدیم. کودکان تا 6 ماهگی فقط مجاز به خوردن شیر مادر و شیر خشک هستند. با پایان 6 ماهگی و ورود به 7 ماهگی و با مصرف غذاهای کمکی کم‌کم با طعم مواد غذایی مختلف آشنا خواهند شد. با گذر از 6 ماهگی تامین ویتامین‌ها و مواد مغذی موردنیاز بدن به کمک مواد غذایی غیر از شیر مادر انجام می‌گیرد. در نتیجه پیروی نکردن از رژیم غذایی مناسب، مانع رشد صحیح در کودکان خواهد شد.
نظرات کاربران