آیا پایین بودن پلاکت خون نشانه سرطان است؟ بررسی علمی و نظر پزشکان

در برخی موارد کاهش پلاکت در بدن، مشکلی ساده و موقتی است، اما گاهی نشانه بیماری‌های جدی مانند سرطان محسوب می‌شود. با این حال پایین بودن پلاکت بدن فقط زمانی نگران ‎کننده است که سایر علائم غیرعادی سرطان نیز وجود داشته باشند، در غیر این‌ صورت معمولاً این مشکل به‌دلیل عفونت‌های خفیف، مصرف برخی داروها و حتی استرس ایجاد می‌شود. در این مقاله رابطه پایین بودن پلاکت و سرطان را به‌صورت‌ کامل بررسی می‌کنیم. 

آیا پایین بودن پلاکت خون نشانه سرطان است؟ 

پایین بودن پلاکت خون به‌تنهایی نشانه سرطان نیست؛ اما در برخی شرایط با سرطان ارتباط دارد. در واقع کاهش پلاکت یکی از نشانه‌های احتمالی سرطان است. عواملی مثل مصرف برخی داروها، عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، مصرف الکل، بیماری‌های خودایمنی، بارداری و حتی کمبود برخی مواد معدنی مانند آهن باعث کاهش پلاکت می‌شوند. این موارد بسیار شایع‌تر از سرطان هستند؛ ازاین‌رو در بسیاری از موارد پایین بودن پلاکت هیچ ارتباطی با سرطان ندارد. 

در چه شرایطی، پایین بودن پلاکت خون نشانه سرطان است؟

در برخی شرایط خاص، پایین بودن پلاکت یکی از نشانه‌های سرطان محسوب می‌شود. در ادامه این شرایط را بررسی می‌کنیم. 

• سرطان‌های خونی: پایین بودن تعداد پلاکت‌ها، یکی از علائم سرطان خون بدخیم مانند لوسمی و لنفوم است. در این شرایط سرطان به مغز استخوان نفوذ می‌کند و این بخش دیگر قادر به تولید پلاکت کافی نیست. 
• سرطان‌های مغز استخوان: اگر سرطان پیشرفت کند و وارد مغز استخوان شود، فرایند تولید خون مختل می‌شود و تعداد پلاکت‌ها کاهش پیدا می‌کند. 
• سرطان طحال: یکی از وظایف طحال ذخیره پلاکت است. اگر طحال به‌دلیل سرطان (یا سایر بیماری‌ها) بزرگ شود، تعداد بالایی پلاکت در آن تجمع می‌کنند؛ بنابراین پلاکت خون کاهش پیدا می‌کند. 
• شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی: پایین بودن پلاکت خون در بیماران سرطانی بسیار شایع است. بسیاری از داروهای سرطانی، شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی باعث کاهش پلاکت می‌شوند. 

توجه کنید که فقط با مشاهده عدد پایین پلاکت در آزمایش خون، نگران سرطان نباشید، مگر این‌که علائم دیگری هم وجود داشته باشد. برای مثال  اولین علائم سرطان خون در مردان خستگی شدید، تب لرز و بزرگ شدن غدد لنفاوی هستند. اگر در کنار این موارد، میزان پلاکت در آزمایش خون پایین بود، باید به سرطان شک کنید و تحت نظر پزشک باشید.

بررسی علائم پایین بودن پلاکت که گاهی با سرطان اشتباه گرفته می‌شوند

علائم کاهش پلاکت خون گاهی با سرطان اشتباه گرفته می‌شوند؛ زیرا اولین نشانه‌های سرطان خون نیز مشابه همین موارد هستند. بااین‌حال در سرطان خون فقط پلاکت‌ها دچار اختلال نمی‌شوند، بلکه به‌صورت هم‌زمان چندین نوع سلول خونی مشکل پیدا می‌کنند، بنابراین این علائم هیچ‌وقت به‌تنهایی بیماری سرطان را نشان نمی‌دهند. در ادامه مهم‌ترین علائم پایین بودن پلاکت که گاهی با سرطان اشتباه گرفته می‌شوند را بررسی می‌کنیم: 

• کبودی‌های غیرعادی روی بدن: وقتی تعداد پلاکت کاهش پیدا می‌کند، خون به‌درستی لخته نمی‌شود. در نتیجه کوچک‌ترین ضربه باعث تجمع خون زیر بدن می‌شود و کبودی ایجاد می‌کند. برخی افراد این موضوع را با سرطان خون اشتباه می‌گیرند.
• لکه‌های ریز قرمز روی پوست: پتشی‌ها (Petechiae) نقطه‌هایی ریز روی بدن هستند که بر اثر نشت خون از رگ‌ها ایجاد می‌شوند. این لکه‌ها در ساق پا، قوزک، بازو یا حتی داخل دهان به‌وجود می‌آیند. از‌ آن‌ جایی‌ که پتشی در سرطان خون هم دیده می‌شود، گاهی افراد را نگران می‌کند.
• خونریزی‌های طولانی‌مدت: وقتی پلاکت خون کم باشد، حتی یک بریدگی کوچک هم برای مدت طولانی خون‌ریزی می‌کند. این موضوع در افراد مبتلا به لوسمی هم دیده می‌شود؛ چراکه داروها و آمپول سرطان خون، پلاکت را پایین می‌آورند و باعث خون‌ریزی‌های طولانی‎مدت می‌شوند. 
• خونریزی از لثه یا بینی: این موارد از شایع‌ترین علائم پایین بودن پلاکت خون هستند؛ با‌این‌حال خونریزی از لثه و بینی دلایل دیگری مانند عفونت، کمبود ویتامین و التهاب لثه نیز دارند و همیشه نشان‌دهنده لوسمی نیستند. 

• وجود خون در ادرار: گاهی کاهش شدید پلاکت، باعث ادرار یا مدفوع خونی می‌شود. بسیاری از افراد این مشکل را با سرطان دستگاه گوارش اشتباه می‌گیرند. 
• خونریزی شدید در دوران قاعدگی: یکی‎ دیگر از علائم پایین بودن پلاکت، پریودهای بسیار سنگین و طولانی‌مدت است. این موضوع گاهی با مشکلات هورمونی و سرطان‌های زنان اشتباه گرفته می‌شود؛ اما در بیشتر مواقع این‌طور نیست. 

توجه داشته باشید که گاهی این علائم در بیماران تحت درمان سرطان نیز بروز می‌کنند و پایین بودن پلاکت خون در بیماران سرطانی نیز رایج است؛ چراکه بسیاری از داروهای موجود در لیست داروهای شیمی درمانی باعث کم شدن پلاکت می‌شوند.

بررسی رابطه پلاکت‌ها با سرطان از نگاه علمی

در شرایط عادی پلاکت‌ها باعث قطع خون‌ریزی در بدن می‌شوند؛ اما طبق گزارش LivHospital این سلول‌ها هنگام وجود سرطان در بدن، رفتاری متفاوت نشان می‌دهند. به بیان ساده پلاکت‌ها گاهی در کنار وظیفه اصلی خود، باعث رشد و گسترش تومور سرطانی نیز می‌شوند. هنگام آسیب دیدن رگ‌ها در بدن فرد مبتلا به سرطان، پلاکت‌ها ماده‌ای خاص آزاد می‌کنند که باعث رشد سریع‌تر تومور می‌شود. 

توجه داشته باشید که این موضوع نه‌تنها در سرطان خون بلکه در سایر کنسرها نیز دیده می‌شود. برای مثال در سرطان پروستات، پلاکت‌ها باعث پخش شدن بیشتر بیماری در بدن و رشد توده سرطانی در پروستات آقایان می‌شوند.

نقش پلاکت‌ها در پخش شدن سرطان در بدن (متاستاز)

براساس تحقیقات LivHospital، پلاکت‌ها به سلول‌های سرطانی در پخش شدن در بدن کمک می‌کنند. به بیان ساده، پلاکت‌ها دور سلول‌های سرطانی در خون جمع می‌شوند تا سیستم ایمنی نتواند آن‌ها را شناسایی و نابود کند. همچنین پلاکت‌ها به سلول‌های سرطانی در چسبیدن به دیواره رگ‌ها و ورود به بافت‌های جدید کمک می‌کنند. در تحقیقات انجام‌شده در آزمایشگاه مشخص شده است، وقتی تعداد پلاکت‌ها کاهش پیدا می‌کند، میزان پخش شدن سرطان در بدن (متاستاز) به‌صورت چشمگیر کم می‌شود. 

در نقطه مقابل، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که پلاکت‌ها در بدن ۴۰درصد از بیماران سرطانی، بیش‌ازحد معمول فعال هستند. به‌طور طبیعی در افراد سالم پلاکت‌ها فقط زمانی فعال می‌شوند که در بدن آسیبی رخ داده باشد؛ اما در بیماران سرطانی پلاکت‌ها خیلی فعال هستند و این موضوع باعث پخش تومور سرطانی در بدن می‌شود. برای مثال در خانم‌های مبتلا به سرطان سینه، پلاکت‌ها باعث پخش شدن بیماری و تشدید علائم سرطان پستانها در زنان مانند درد و ترشح نوک سینه می‌شوند. 

برای تشخیص علت پایین بودن پلاکت حتماً به پزشک مراجعه کنید 

در این مقاله رابطه کاهش پلاکت و سرطان را به‌صورت‌کامل بررسی کردیم. در بسیاری از مواقع پایین بودن پلاکت بدن به دلایلی ساده مثل عفونت و کمبودهای تغذیه‌ای رخ می‌دهد و نشانه سرطان نیست؛ اما اگر در کنار کاهش پلاکت، سایر نشانه‌های سرطان نیز بروز کردند، باید تحت نظر دکتر باشید. پزشک با روش‌های درمانی مناسب و تجویز دارو، از پخش شدن بیماری در بدن جلوگیری می‌کند. 

شرکت آدوراطب با بیش از ۱۵ سال سابقه فعالیت در حوزه توزیع دارو یکی از شرکت‌های بسیار معتبر و قدیمی محسوب می‌شود. این شرکت به‌عنوان پخش سراسری گروه کوبل دارو، مکمل‌ها و داروهای برندهایی معتبر مثل دکتر عبیدی و نستله را به سراسر کشور توزیع می‌کند و نقشی بسیار مهم در دسترسی شما به انواع داروها دارد.