خون در مدفوع نشانه چیست؟ علت‌ها، علائم همراه و روش‌های تشخیص

مشاهده خون در مدفوع معمولا ترسناک است و بسیاری از افراد را نگران می‌کند؛ اما در بسیاری از موارد، بیماری‌هایی مانند بواسیر، یبوست یا شقاق مقعد باعث خونریزی می‌شوند. بااین‌حال گاهی بیماری‌های جدی‌تر مانند پولیپ روده، عفونت‌های گوارشی و زخم معده دلیل مشاهده خون در مدفوع هستند. برای تشخیص علت اصلی باید حتما به پزشک مراجعه کنید و آزمایش بدهید تا اگر مشکل شما جدی باشد، به‌سرعت برای درمان اقدام کنید. در ادامه این مقاله به‌صورت‌کامل دلایل وجود خون همراه مدفوع را بررسی می‌کنیم.

خون در مدفوع نشانه چیست؟ بررسی دقیق علت‌های شایع

وجود خون در مدفوع نشان‌دهنده خونریزی بخشی از مسیر گوارشی است. رنگ خون و ظاهر آن، محل خون‌ریزی دستگاه گوارشی را نشان می‌دهد؛ برای مثال خون روشن، نشان‌دهنده خونریزی در قسمت‌های پایین روده (مثل راست‌روده یا مقعد) است، درحالی‌که خون تیره یا مدفوع سیاه‌رنگ نشان‌دهنده خونریزی معده، روده باریک یا مری است.

البته گاهی مصرف برخی مکمل‌ها مانند قرص آهن رووفولیک رگولار، باعث تغییر رنگ مدفوع و تیره شدن آن می‌شوند؛ نباید این موضوع را با خون اشتباه بگیرید. این قرص موثر برای جبران کم‌خونی و فقر آهن توسط پزشک تجویز می‌شود و به دلیل وجود آهن، مدفوع برخی افراد را کمی تیره می‌کند. همچنین مصرف غذاهای رنگی مانند چغندر هم باعث تغییر رنگ و تیره شدن مدفوع می‌شود. در ادامه هر یک از دلایل وجود خون در مدفوع را به‌صورت‌کامل بررسی می‌کنیم.

بواسیر و شقاق مقعد باعث وجود خون روشن در مدفوع می‌شوند

بواسیر (هموروئید) در واقع رگ‌های خونی متورم در اطراف مقعد یا داخل راست‌روده هستند. گاهی به‌دلیل یبوست و زور زدن هنگام دفع مدفوع، رگ‌های خونی پاره می‌شوند و خونریزی می‌کنند. این وضعیت یکی از شایع‌ترین علت‌های وجود خون روشن‌رنگ در مدفوع است.

علاوه‌بر بواسیر، شقاق مقعد هم از دلایل وجود خون در مدفوع محسوب می‌شود. شقاق مقعد یک ترک یا بریدگی کوچک در پوست ناحیه مقعد است. این مشکل معمولا به‌دلیل دفع مدفوع سفت (یا هنگام یبوست) ایجاد می‌شود و درد و خونریزی هنگام دفع مدفوع به‌وجود می‌آورد. 

زخم معده و دوازدهه، از دلایل مشاهده خون در مدفوع هستند

زخم معده یا دوازدهه (ابتدای روده باریک) اغلب بر اثر عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) یا مصرف طولانی‌مدت داروهای ضدالتهابی مثل ایبوپروفن و آسپرین به‌وجود می‌آیند. مهم‌ترین  نشانه های زخم معده سوء‌هاضمه، از دست دادن اشتها و دفع خون در مدفوع و استفراغ هستند. 

اگر این نشانه‌ها را داشتید، باید حتما به پزشک مراجعه کنید و علت اصلی بیماری خود را بدانید. گاهی پزشک برای درمان زخم معده، انواع داروهای کنترل‌کننده ترشح اسید معده تجویز می‌کند. یکی از داروهای موثر تجویزی پزشک، قرص فورایز است. اگر می‌پرسید قرص فورایز ۱۰ برای چیست، باید بگوییم این قرص نوعی داروی مهارکننده ترشح اسید معده است که در دسته P-CAB (مهارکننده‌های رقابتی پتاسیم) قرار می‌گیرد و نسبت به قرص‌های مهارکننده‌ پمپ پروتون (PPIها) سریع‌تر عمل می‌کند.

دیورتیکولوز و دیورتیکولیت؛ یکی از علت‌های وجود خون در مدفوع

دیورتیکولوز به حالتی گفته می‌شود که در دیواره روده بزرگ، برآمدگی‌ها یا کیسه‌هایی کوچک به نام «دیورتیکول» ایجاد می‌شوند. این کیسه‌ها معمولا بر اثر ضعف نقاطی از دیواره روده به‌وجود می‌آیند. در بسیاری از افراد، دیورتیکولوز علامتی خاص ندارد و فرد حتی متوجه وجود آن نمی‌شود. بااین‌حال در برخی افراد رگ‌های خونی این کیسه‌ها خونریزی می‌کنند و در این شرایط، خون در مدفوع مشاهده می‌شود.

اگر این شرایط ادامه پیدا کند و این کیسه‌های کوچک دچار التهاب و عفونت شوند، شرایطی به‌وجود می‌آید که به آن دیورتیکولیت می‌گویند. در این حالت علاوه‌بر وجود خون در مدفوع، علائمی مثل درد و سوزش شکمی، تب، حالت تهوع، یبوست و اسهال نیز به‌وجود می‌آید. البته درد و سوزش دیورتیکولیت در بخش روده‌ها احساس می‌شود. اگر در ناحیه بالای شکم یا وسط قفسه سینه احساس سوزش کردید، احتمالا دچار رفلاکس شده‌اید. علت اصلی سوزش معده، بازگشت اسید معده به مری است و این موضوع ربطی به روده ندارد. 

پولیپ روده باعث وجود خون در مدفوع می‌شود

پولیپ‌ها توده‌هایی کوچک هستند که در روده بزرگ رشد می‌کنند. بیشتر پولیپ‌ها خوش‌خیم هستند؛ اما بعضی از آن‌ها به‌مرور سرطانی می‌شوند. پولیپ یا سرطان روده، خونریزی خفیف به‌وجود می‌آورند. اگر همراه با خون روشن در مدفوع، علائمی مانند تغییر در اجابت مزاج، کاهش وزن یا ضعف بدنی احساس کردید، باید برای تشخیص مشکل خود به پزشک مراجعه کنید.

توجه کنید که خونریزی مزمن و مداوم روده، باعث تشدید کم‌خونی می‌شود. در این شرایط گاهی پزشک در کنار درمان خونریزی روده، انواع قرص برای کم خونی مردان و زنان را تجویز می‌کند.

بیماری‌های التهابی روده؛ یکی از دلایل وجود خون در مدفوع

بیماری‌های التهابی روده باعث خونریزی و وجود خون در مدفوع می‌شوند. در ادامه ۲ مورد از شایع‌ترین بیماری‌های التهابی روده که در بسیاری از مواقع دلیل اصلی وجود خون در مدفوع هستند را بررسی می‌کنیم:

• بیماری کولیت اولسراتیو: این بیماری باعث التهاب و زخم در لایه داخلی روده بزرگ و راست‌روده می‌شود. این التهاب منجر به خونریزی، تولید مخاط و در نتیجه اسهال خونی می‌شود.

• بیماری کرون: این التهاب هر بخشی از دستگاه گوارش (از دهان تا مقعد) را درگیر می‌کند؛ اما بیشتر در روده باریک و بخش ابتدایی روده بزرگ دیده می‌شود. التهاب بیماری کرون شدیدتر است و علاوه‌بر خون در مدفوع، علائمی مثل گرفتگی شکم، اسهال شدید، کاهش وزن و خستگی بیش‌ازحد هم ایجاد می‌کند.

بیماری‌های التهابی روده معمولا به‌دلیل واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن به‌وجود می‌آیند و پس از مدتی فروکش می‌کنند. در برخی موارد سیستم ایمنی بدن علاوه بر روده، به‌اشتباه سلول‌های معده را هدف قرار می‌دهد و باعث التهاب مزمن می‌شود. اگر می‌خواهید علت‌های گاستریت را دقیق بدانید، به صفحه «ورم معده از چیست؟» در مجله آدوراطب مراجعه کنید.

بیماری‌های مری باعث تیره شدن مدفوع و استفراغ خونی می‌شوند

بیماری‌هایی مانند التهاب یا واریس مری از علت‌های تیره رنگ شدن مدفوع هستند. در بیماری ازوفاژیت (التهاب مری)، دیواره مری به دلیل بازگشت اسید معده، عفونت یا مصرف برخی داروها ملتهب و زخم می‌شود و خونریزی می‌کند. از‌آن‌جایی‌که خون در مسیر گوارش هضم می‌شود؛ تیره و قیری رنگ شدن مدفوع، یکی از نشانه‌های التهاب مری است. در واقع اگر مری خونریزی کند، خون در مدفوع نمی‌بینید؛ بلکه فقط رنگ مدفوع، تیره می‌شود.

عفونت‌های گوارشی باعث وجود خون در مدفوع می‌شوند 

عفونت‌های گوارشی معمولا به‌دلیل باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها به‌وجود می‌آیند و باعث التهاب و تحریک دستگاه گوارش می‌شوند. در برخی از موارد عفونت‌ گوارشی علت اصلی وجود خون در مدفوع است.

• عفونت‌های باکتریایی: باکتری‌هایی مانند سالمونلا، شیگلا و کمپیلوباکتر از شایع‌ترین عوامل اسهال خونی هستند. این عفونت‌ها معمولاً پس از مصرف غذا یا آب آلوده رخ می‌دهند و به‌همراه اسهال، گرفتگی شکم، تب و گاهی حالت تهوع بروز می‌کنند.
• عفونت‌های انگلی: بعضی انگل‌ها (مانند آمیب‌ها) باعث اسهال خونی می‌شوند.
• عفونت‌های ویروسی: در بیشتر مواقع ویروس‌ها باعث اسهال آبکی می‌شوند؛ بااین‌حال اگر ویروس به مخاط روده شما آسیب وارد کند، خون در مدفوع خود می‌بینید.

عفونت‌های دستگاه گوارش معمولاً به‎صورت ناگهانی شروع می‌شوند و علائمی شدید مانند مدفوع خونی همراه با اسهال، درد شکمی و گاهی تب ایجاد می‌کنند.

روش‌های تشخیص علت وجود خون همراه مدفوع

اگر خون در مدفوع خود مشاهده کردید، باید به‌سرعت به پزشک مراجعه کنید و علائم و سابقه بیماری خود را به‌صورت‌دقیق به پزشک بگویید. در مراحل اولیه، پزشک معاینه مقعدی انجام می‌دهد و آزمایش مدفوع تجویز می‌کند تا وجود خون و عفونت را بررسی کند. 

در مراحل بعدی پزشک برای بررسی دقیق‌تر علت وجود خون در مدفوع، کولونوسکوپی یا آندوسکوپی انجام می‌دهد. به‌طورکلی انتخاب روش مناسب به سن، شدت علائم و شرایط فردی شما بستگی دارد. در نهایت درمان خون در مدفوع نیز به علت اصلی آن وابسته است و باید زیر نظر پزشک مسیر درمان را طی کنید.

برای درمان مشکل خون در مدفوع باید حتما به پزشک مراجعه کنید

در این مقاله به‌صورت‌کامل علت‌های اصلی وجود خون همراه مدفوع را بررسی کردیم. این بیماری نشان‌دهنده خونریزی بخشی از سیستم گوارشی است. بیماری‌هایی مانند بواسیر، یبوست یا شقاق مقعد از دلایل شایع مشاهده خون در مدفوع محسوب می‌شوند. با‌این‌حال گاهی پولیپ روده، بیماری‌های التهابی، عفونت‌های گوارشی یا زخم معده باعث وجود خون در مدفوع می‌شوند و باید حتماً زیر نظر پزشک  داروی مناسب مصرف کنید.

شرکت آدوراطب در دسترسی شما به انواع داروها و مکمل‌های معتبر نقشی بسیار مهم دارد. این شرکت با بیش از ۱۵ سال سابقه فعالیت به‌عنوان پخش سراسری گروه کوبل دارو، به بیش از ۱۵ هزار داروخانه، محصولات و داروهای معتبر را پخش می‌کند.