آکنه چیست؟ علت اکنه صورت و روش های درمان آن

حداقل 85 درصد افراد در سنین 12 تا 24 سال با بروز آکنه مواجه می‌شوند. انواع آکنه شامل جوش‌های سر سفید، جوش‌های سر سیاه، کیست‌ها و ندول‌ها می‌شوند. این بیماری گرچه خطرناک نیست؛ اما زخم‌هایی را روی پوست بر‌جای می‌گذارد که برای بسیاری از افراد ناخوشایند بوده و اعتماد‌به‌نفس آن‌ها را می‌گیرد.

از‌این‌رو بیشتر افراد که درگیر آکنه صورت می‌شوند، در پی روش‌هایی برای درمان سریع آکنه هستنند. ما در ادامه این مطلب به شما می‌گوییم علت به وجود آمدن آکنه چیست و درمان آکنه صورت با چه روش‌هایی امکان‌پذیر است. پس اگر آکنه های پوستی به معضلی در زندگی شما تبدیل شده‌اند، مطالعه این مطلب بر شما واجب است.

آکنه پوستی چیست؟

آکنه یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی است که به‌ویژه در سنین نوجوانی بروز پیدا می‌کند، اما ممکن است در هر سنی نیز دیده شود. این اختلال زمانی ایجاد می‌شود که فولیکول‌های مو در پوست توسط چربی (سبوم)، سلول‌های مرده و گاهی باکتری مسدود می‌شوند. نتیجه این انسداد، بروز آکنه باکتریایی (نوعی عفونت پوستی) و ضایعاتی مانند جوش‌های سرسفید، سرسیاه، کیست‌ها یا ندول‌هاست که در اصطلاح عمومی به آن‌ها «آکنه» گفته می‌شود.

آکنه اغلب در نواحی‌ از بدن ظاهر می‌شود که غدد چربی فعال‌تری دارند. این نواحی شامل صورت، سینه، کمر، شانه‌ها و قسمت بالایی بازوها می‌شود. نوجوانان، افراد باردار و بزرگسالانی که دچار استرس، تغییرات هورمونی و سبک زندگی ناسالم هستند، نسبت به سایر افراد، بیشتر به آکنه های پوستی مبتلا می‌شوند.

بررسی فرق آکنه با جوش

آکنه یک بیماری پوستی است، در حالی که جوش یکی از علائم این بیماری به شمار می‌رود. به‌عبارت دیگر، هر جوشی آکنه نیست، اما آکنه معمولاً با انواع جوش‌ها همراه است. آکنه شامل جوش‌های سرسیاه، سرسفید، کیست‌ها و ندول‌های التهابی می‌شود، در حالی که «جوش» اصطلاحی عمومی‌تر برای ضایعات پوستی ناشی از انسداد منافذ است. آکنه معمولاً مزمن، گسترده و همراه با التهاب یا جای زخم است که با مصرف انواع قرص پوست و مو تحت نظر پزشک درمان می‌شود. اما یک جوش احتمال دارد به‌تنهایی و به‌صورت موقت ظاهر شود؛ بنابراین اصلی‌ترین فرق آکنه با جوش در شدت، گستردگی و ماهیت بالینی آن‌هاست.

معرفی انواع آکنه های پوستی؛ آکنه چه شکلی است؟

آکنه پشت کمر، روی بازو، صورت و سینه به شکل‌های مختلفی ظاهر می‌شود که هرکدام ویژگی‌ها و شدت متفاوتی دارند. در ادامه، با انواع آکنه های پوستی آشنا می‌شوید:

• جوش سرسفید: ضایعات سفید و برجسته‌ای هستند که بر اثر بسته شدن کامل منافذ پوست با چربی و سلول مرده ایجاد می‌شوند.
• جوش سرسیاه: منافذ باز پوست که درون آن‌ها چربی اکسید شده و به رنگ تیره درآمده است.
• پاپول‌ها: جوش‌های قرمز و برجسته‌ای که بدون چرک و معمولاً ملتهب و دردناک هستند.
• پاسچول‌ها: جوش‌های چرکی با مرکز سفید یا زرد که اغلب با التهاب همراه‌اند.
• ندول‌ها: ضایعات عمیق، سفت و دردناک زیر پوست که معمولاً منجربه جای زخم می‌شوند.
• کیست‌ها: آکنه‌های بزرگ، ملتهب و چرکی در عمق پوست که نیاز به درمان تخصصی دارند.

آکنه بسته به نوع آن، ظاهر و شدت متفاوتی دارد؛ از جوش‌های سطحی و کم‌التهاب گرفته تا ضایعات عمیق و دردناک. تشخیص درست نوع آکنه، نقش کلیدی در انتخاب بهترین روش درمان جای آکنه دارد. گاهی ممکن است پزشک برای درمان آکنه شدید صورت داروهایی مانند قرص آکنوتراپ تجویز کند؛ اما در برخی مواقع ممکن است آکنه‌های پوستی شما با مصرف برخی مولتی‌ویتامین‌ها قابل‌درمان باشند.

علت به وجود آمدن آکنه چیست؟

علت اکنه زدن صورت اغلب ناشی از اختلال عملکرد طبیعی پوست در تخلیه چربی و سلول‌های مرده است. این اختلال به دلایل مختلفی بروز می‌کند که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• ژنتیک
• بارداری
• استرس
• دوران بلوغ
• کمبود خواب
• آب و هوای گرم و مرطوب
• مصرف برخی داروها و مکمل‌ها
• تولید بیش از حد چربی (سبوم)
• انسداد منافذ پوست با سلول‌های مرده
• استفاده از محصولات مراقبتی نامناسب یا غیراستاندارد
• تماس مکرر دست با صورت، فشار دادن یا ترکاندن جوش‌ها
• اختلالات هورمونی (مثل سندرم تخمدان پلی‌کیستیک – PCOS)
• تغذیه نامناسب (مصرف زیاد لبنیات پرچرب، فست‌فود، شکلات، قندهای ساده و نوشیدنی‌های شیرین)

اکنون با شناخت عوامل فوق می‌توانید اقدامات موثری در خصوص پیشگیری و درمان اکنه پوستی، انجام دهید. البته توصیه می‌کنیم در‌صورت تشدید آکنه و برجای ماندن جای زخم‌، حتما به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. پزشکان ممکن است برای از بین بردن اسکارهای جدید و قدیمی و نرم و مسطح کردن جای زخم داروهایی مانند افکتوهیل برای‌تان تجویز کند. البته به‌هیچ‌عنوان خودسرانه از این دارو برای درمان آکنه و جوش استفاده نکنید.

آشنایی با روش‌های پیشگیری از آکنه روی صورت

اگرچه دلیل آکنه صورت متعدد است؛ اما با رعایت چند اصل مهم در سبک زندگی و مراقبت از پوست، می‌توان احتمال بروز آکنه را به‌طورقابل‌توجهی کاهش داد. در ادامه، موثرترین راهکارهای پیشگیری از آکنه صورت را معرفی می‌کنیم:

• شست‌وشوی روزانه صورت با شوینده ملایم مخصوص پوست مستعد آکنه
• خودداری از تماس دست آلوده با پوست صورت
• استفاده از محصولات غیرکومدون‌زا و فاقد چربی
• حفظ رطوبت پوست با مرطوب‌کننده سبک و مناسب
• تغذیه سالم با مصرف میوه، سبزی و کاهش قند و لبنیات
• پرهیز از ترکاندن و دستکاری جوش‌ها
• استفاده روزانه از ضدآفتاب سبک مخصوص پوست چرب و آکنه‌دار
• شست‌وشوی منظم روبالشی، ماسک و ضدعفونی تلفن همراه
• کنترل استرس با خواب کافی، ورزش و فعالیت‌های آرام‌بخش

پیشگیری از آکنه نیازمند تداوم و استمرار در رعایت نکات ساده اما موثر است. با ایجاد عادات صحیح مراقبت از پوست و اصلاح سبک زندگی، می‌توان تا حد چشمگیری از شکل‌گیری آکنه جلوگیری کرد یا شدت آن را کاهش داد. بدین‌ترتیب با انجام این روش‌هایی پیشگیری پوست صورتتان جوان و شاداب می‌ماند و با مصرف مکمل‌هایی مانند قرص کلاژن گلد می‌توانید طراوت آن را بیشتر کرده و از ایجاد چروک‌ها نیز جلوگیری کنید.

درمان آکنه صورت؛ آیا آکنه درمان میشود؟

بله، آکنه قابل درمان است، اما نکته مهم اینجاست که نوع درمان بسته به شدت آکنه، نوع پوست و شرایط فردی متفاوت است. بعضی افراد با رعایت بهداشت و مراقبت‌های پوستی ساده، بهبود پیدا می‌کنند؛ در حالی که برخی دیگر نیاز به درمان‌های دارویی یا تخصصی دارند. آکنه خفیف معمولاً با محصولات موضعی کنترل می‌شود، اما برای موارد متوسط تا شدید، مراجعه به پزشک پوست و درمان هدفمند ضروری است. نکته کلیدی در درمان آکنه، تداوم و صبر است؛ چون روند بهبودی زمان‌بر است و درمان‌های سریع و بدون پایه علمی معمولاً نتیجه ماندگار ندارند.

درمان دارویی اکنه

دارو‌های مناسب برای درمان آکنه و جای جوش بر‌اساس شدت جوش‌ها تجویز می‌شوند. پزشکان معمولاً از ترکیبی از داروهای موضعی و خوراکی برای کنترل آکنه استفاده می‌کنند که عبارت‌اند از:

• داروهای موضعی: شامل ژل‌ها یا کرم‌هایی حاوی بنزوئیل پراکسید، اسید سالیسیلیک، آداپالن یا ترتینوئین هستند که چربی پوست را کنترل و منافذ را باز می‌کنند.
• آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی: برای کاهش باکتری‌ها و التهاب، به‌ویژه در آکنه متوسط تا شدید
• قرص‌های ضدبارداری (در خانم‌ها): برای کنترل نوسانات هورمونی که عامل آکنه هستند.
• ایزوترتینوئین (راکوتان): برای درمان آکنه شدید و مقاوم که دیگر داروها پاسخ نداده‌اند؛ با نظر پزشک و پیگیری دقیق

داروها باید مطابق با نسخه مصرف شوند، چون استفاده خودسرانه ممکن است باعث خشکی پوست، تحریک یا عوارض جدی شود. در برخی مواقع نیز ممکن است پزشک برای سلامت پوست شما علاوه‌بر داروهای درمانی، مکمل‌هایی مانند قرص جوشان ب کمپلکس نیز برای‌‌تان تجویز کنید.

برای درمان آکنه چه بخوریم؟

تغذیه مناسب به‌ویژه در بلندمدت، نقش مهمی در کنترل و درمان اکنه های زیر پوستی دارد. مواد غذایی مفید برای از بین بردن جای آکنه شامل موارد زیر می‌شوند:

• میوه و سبزیجات تازه: سرشار از آنتی‌اکسیدان، ضدالتهاب و تقویت‌کننده پوست
• غذاهای سرشار از امگا ۳ (مثل ماهی، گردو، تخم‌کتان): کاهش التهاب‌های پوستی
• آب کافی: کمک به دفع سموم و تنظیم چربی پوست
• غلات کامل و پروتئین‌های کم‌چرب: ثبات قند خون و تعادل هورمونی
• پرهیز از شیرینی‌جات، نوشابه، غذاهای چرب و فرآوری‌شده: برای کنترل ترشح سبوم و التهاب

گرچه اصلاح تغذیه جای درمان دارویی اکنه را نمی‌گیرد، اما نقش مکمل و مؤثری در روند بهبود آکنه خفیف دارد.

بهترین پماد برای درمان آکنه

بهترین پماد برای درمان آکنه بسته به نوع آکنه شما تعیین می‌شود، اما پمادهایی که بیشتر مورد‌استفاده قرار می‌گیرند عبارت‌اند از:

• بنزوئیل پراکسید: ضد‌باکتری و ضد‌التهاب، مناسب برای جوش‌های چرکی و قرمز
• آداپالن (Differin): مشتق ویتامین A برای پاک‌سازی منافذ و جلوگیری از ایجاد جوش جدید
• کرم ترتینوئین: کمک به لایه‌برداری پوست و کاهش جای جوش
• کرم‌های ترکیبی (مثل کلندامایسین+بنزوئیل پراکسید): ضد‌باکتری و ضد‌التهاب

برای انتخاب دقیق پماد باید نوع پوست و شدت آکنه صورتتان دقت کنید؛ همچنین بهتر است با مشورت پزشک پوست پماد مناسب انتخاب شود. این داروهای موضعی توسط چندین نمایندگی پخش دارو به داروخانه‌های سراسر کشور عرضه می‌شوند و شما با نسخه پزشک می‌توانید آن‌ها را تهیه کنید.

برای درمان آکنه، دانستن کافی نیست؛ عمل کردن مهم است!

اگر هنوز هم می‌پرسید آکنه چیست، باید گفت آکنه فقط یک مشکل پوستی نیست؛ بلکه نشانه‌ای از وضعیت کلی بدن، سبک زندگی و مراقبت‌های روزانه ماست. درمان آکنه با شناخت درست نوع آن، رعایت اصول پیشگیری و استفاده هوشمندانه از دارو و تغذیه سالم امکان‌پذیر است. نباید منتظر معجزه باشید؛ آکنه نیاز به صبر، برنامه‌ریزی و پیگیری منظم دارد. مهم‌تر از هر درمانی، ایجاد یک روتین مراقبتی پایدار و انتخاب‌های آگاهانه برای سلامت پوستتان است. پوست شما آینه‌ای از درون شماست، پس با آن مهربان باشید.