فرق بین دیابت نوع یک و دیابت نوع دو چیست + علائم و پیشگیری

طبق آمار منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی حدود ۴۲۲ میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به دیابت مبتلا هستند. هم‌‌چنین طبق این آمار سالانه ۱.۵ میلیون نفر به دلیل ابتلا به قند خون بالا جان خود را از دست می‌دهند. دیابت به‌ دو صورت دیابت نوع ۱ و نوع ۲ در افراد بروز می‌کند؛ فرق دیابت نوع یک و دو در علائم، منشاء بیماری، روش پیشگیری و درمان است. در این مقاله از شرکت توزیع دارو آدوراطب ما قصد داریم تفاوت دیابت نوع یک و دو را بررسی کرده و شما را از روش‌های پیشگیری و کنترل این بیماری آگاه کنیم. در‌صورتی‌که قصد دارید اطلاعات کاملی در مورد بیماری قند خون (دیابت) کسب کنید، مطالعه این مقاله کمک قابل‌توجهی به شما خواهد کرد. 

تفاوت علت بیماری دیابت نوع یک و دیابت نوع دو چیست؟ 

دیابت نوع یک و دو اختلالات متفاوتی در تنظیم قند خون هستند که علل و مکانیزم‌های متفاوتی دارند:

• دیابت نوع یک: این نوع دیابت به‌عنوان یک بیماری خودایمنی شناخته می‌شود. سیستم ایمنی بدن به اشتباه سلول‌های بتا در پانکراس را که انسولین تولید می‌کنند، موردحمله قرار می‌دهد و آن‌ها را از بین می‌برد. در نتیجه، بدن قادر به تولید انسولین کافی نیست.
• دیابت نوع دو: این نوع دیابت با مقاومت به انسولین و نقص تدریجی در تولید انسولین توسط پانکراس مشخص می‌شود. در دیابت نوع دو، سلول‌های بدن به انسولین پاسخ کمتری می‌دهند، که به این حالت مقاومت به انسولین گفته می‌شود. 

به‌طورکلی می‌توان گفت دیابت نوع یک ناشی از نابودی سلول‌های تولیدکننده انسولین توسط سیستم ایمنی است، در حالی که دیابت نوع دو به دلیل مقاومت به انسولین و کاهش تدریجی توانایی پانکراس در تولید انسولین رخ می‌دهد هر دو نوع دیابت اگر به‌درستی مدیریت نشوند منجر‌به عوارض جدی می‌شوند؛ از‌این‌رو پزشکان برای کنترل و مدیریت این بیماری داروهایی همچون قرص گلوتریو را برای فرد بیمار تجویز می‌کنند. 

بررسی سن بروز دیابت نوع دو و یک؛ چه افرادی به دیابت نوع یک و دو مبتلا می‌شوند؟ 

دیابت نوع یک و دو در گروه‌های سنی مختلف و با الگوهای خاصی ظاهر می‌شوند:

• دیابت نوع یک: معمولاً کودکان، نوجوانان و جوانان به دیابت نوع یک مبتلا می‌شوند. این دیابت به‌ندرت در بزرگسالان بروز می‌کند و بیشتر به‌عنوان «دیابت جوانی» شناخته می‌شود.
• دیابت نوع دو: این نوع بیشتر در بزرگسالان میانسال و مسن دیده می‌شود، هرچند اخیراً موارد ابتلا در جوانان و حتی نوجوانان نیز افزایش یافته است. 

در حالی که دیابت نوع یک به‌طورعمده در سنین پایین‌تر و به علت اختلالات خودایمنی رخ می‌دهد، دیابت نوع دو عمدتاً بر اثر سبک زندگی ناسالم و عوامل ژنتیکی در سنین بالاتر بروز می‌کند. از‌این‌رو در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ داروهایی همچون قرص گلوریپا توسط پزشک برای فرد بیمار تجویز می‌شود. این دارو در دیابت نوع ۲ برای کنترل قند خون و کاهش خطر مرگ و میر ناشی از این بیماری‌ مورد‌استفاده قرار می‌گیرد. 

آشنایی با تفاوت علائم دیابت نوع یک و دو 

فرق دیابت نوع یک و دو در علائم آن‌ها نیز مشخص است؛ در ادامه علائم هریک از این بیماری های قند خون بررسی و تفاوت آن‌ها ذکر شده است. 

• دیابت نوع یک: علائم این دیابت معمولاً به‌سرعت (طی چند هفته) و به‌صورت شدید ظاهر می‌شوند. نشانه‌های دیابت نوع یک شامل تشنگی شدید، ادرار مکرر، کاهش ناگهانی وزن، خستگی و ضعف، تاری دید و گاهی تحریک‌پذیری و تغییرات خلقی است. البته این بیماری ممکن در موارد شدیدتر منجر‌به عارضه کتواسیدوز دیابتی نیز شود. 
• دیابت نوع دو: علائم دیابت نوع دو ممکن است به‌صورت تدریجی بروز کنند یا در ابتدا نامحسوس باشند. این علائم شامل تشنگی، ادرار مکرر، خستگی، تاری دید، زخم‌هایی که به‌کندی بهبود می‌یابند، و گاهی عفونت‌های پوستی و مخمری است. دیابت نوع دو در موارد پیشرفته ممکن است به مشکلاتی مانند اختلال در عملکرد جنسی و بروز زخم‌ در پا نیز منجر شود. 

به‌طورکلی می‌توان گفت در حالی که دیابت نوع یک اغلب با علائم شدید و ناگهانی همراه است، دیابت نوع دو ممکن است به‌تدریج و با علائم خفیف‌تر ظاهر شود. هر دو نوع دیابت نیازمند تشخیص و مدیریت پزشکی هستند تا از عوارض جدی جلوگیری شود. به‌عنوان مثال برای کاهش مقاومت به انسولین در افراد مبتلا به دیابت نوع دو داروهایی همچون قرص زیپمت تجویز خواهد شد. 

بررسی تفاوت عوامل خطرناک در بیماری دیابت نوع یک و دو 

 تفاوت‌های عمده در عوامل خطر برای دیابت نوع یک و دو عبارت‌اند از:

دیابت نوع یک:

• وجود سابقه خانوادگی دیابت نوع یک خطر را افزایش می‌دهد.
• برخی عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض ویروس‌ها ممکن است نقش داشته باشند.
• برخی از شرایط خود‌ایمنی مانند بیماری‌های تیروئید خطر ابتلا به دیابت نوع یک را افزایش می‌دهند.
• خطر دیابت نوع یک در برخی کشورها بیشتر است.

دیابت نوع دو:

• چاقی بزرگ‌ترین عامل خطر برای دیابت نوع دو است.
• سبک زندگی کم تحرک و نداشتن فعالیت جسمانی خطر ابتلا به دیابت نوع دو را افزایش می‌دهد.
• خطر دیابت نوع دو با افزایش سن، به ویژه پس از 45 سالگی افزایش می‌یابد.
• ژنتیک و سابقه خانوادگی دیابت، خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.

در حالی که دیابت نوع یک بیشتر به دلایل خودایمنی و ژنتیکی است، دیابت نوع دو عمدتاً با سبک زندگی و عوامل مرتبط با سن ارتباط دارد. با‌توجه‌به این مسئله عموما پزشکان برای کنترل و مدیریت بیماری دیابت نوع دو می‌توانند داروهای خوراکی و بهترین مکمل برای افراد دیابتی را تجویز کنند. بدین‌ترتیب از کاهش قند خون در این افراد جلوگیری خواهد شد. 

تفاوت دیابت نوع یک و دو در چگونگی درمان بیماری

فرق دیابت نوع یک و دو علاوه‌بر علائم و عوامل خطرناک در روش و چگونگی درمان نیز قابل‌بررسی است که در ادامه به شرح آن پرداخته‌ایم: 

درمان دیابت نوع یک:

• افراد مبتلا به دیابت نوع یک برای حیات نیاز به تزریق منظم انسولین دارند؛ زیرا بدن آن‌ها انسولین تولید نمی‌کند.
• استفاده از دستگاه‌های سنجش قند خون یا سیستم‌های مداوم نظارت بر گلوکز برای تنظیم دوز انسولین ضروری است.
• یک رژیم غذایی متعادل و فعالیت جسمانی منظم به مدیریت سطوح قند خون کمک می‌کنند.

درمان دیابت نوع دو:

• کاهش وزن، رژیم غذایی سالم و فعالیت جسمانی منظم به کنترل دیابت نوع دو کمک می‌کنند.
• در افراد مبتلا به دیابت نوع برای کاهش مقاومت به انسولین و تحریک پانکراس برای تولید بیشتر انسولین، داروهای دیابت تجویز می‌شود.
• در موارد پیشرفته یا زمانی که داروهای خوراکی کافی نیستند، ممکن است نیاز به تزریق انسولین باشد.

در حالی که درمان دیابت نوع یک عمدتاً بر پایه تزریق انسولین استوار است، درمان دیابت نوع دو بیشتر بر تغییرات سبک زندگی و داروهای خوراکی تمرکز دارد و تنها در موارد نیاز، به انسولین درمانی متوسل می‌شود.

دیابت نوع یک خطرناک است یا نوع دو؟

دیابت نوع یک معمولاً به‌عنوان دیابت خطرناک‌تر شناخته می‌شود؛ زیرا به دلیل نیاز فوری و مداوم به انسولین، خطر بروز مشکلات حاد مانند کتواسیدوز دیابتی بالاتر است. هم‌چنین بیماران مبتلا به دیابت نوع یک در مقایسه با نوع دوم طول عمر کوتاه‌تری دارند و احتمال مرگ‌ومیر در دیابت نوع یک بالاتر است. 

دیابت نوع دو نیز در برخی موارد منجر‌به عوارض جدی می‌شود، اما این عوارض معمولاً بر اثر مدیریت نامناسب بیماری برای مدت طولانی ایجاد خواهند شد. از‌این‌رو در‌صورتی‌که برخی از افراد به هر دلیلی مبتلا به دیابت نوع دو شوند، پزشکان به‌منظور جلوگیری از کاهش قند خون و همچنین کاهش مقاومت به انسولین داروهایی همچون سینوریپا را برای فرد بیمار تجویز می‌کنند. 

نحوه تشخیص دیابت نوع یک یا نوع دو چگونه است؟ 

در ادامه بررسی فرق دیابت نوع یک و دو نیاز است که به روش‌های تشخیص این دو بیماری نیز بپردازیم. برای تشخیص دیابت نوع یک و دو از آزمایش A1C استفاده می‌شود. این تست میانگین سطح قند خون را در طی ۲ تا ۳ ماه گذشته بررسی می‌کند. برای انجام آن به نمونه خون نیاز دارید. هرچقدر سطح قند خون در چند ماه گذشته بالاتر باشد، به همان میزان سطح A1C نیز بالاتر خواهد بود. از سایر آزمایش‌ها برای تشخیص  دیابت نوع یک و نوع دو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تست قند خون ناشتا یا آزمایش FBS که با نام‌های FBG و FPG نیز معرفی می شود.
• آزمایش تحمل گلوکز (OGTT)
• آزمایش قند خون تصادفی ((Random blood sugar (RBS)

پزشک ممکن است با‌توجه‌به سن بیمار، علائم، سابقه خانوادگی و نتایج آزمایش‌های خون، دیابت نوع یک یا دو را تشخیص دهد. برای تشخیص دقیق، معمولاً ترکیبی از این آزمایش‌ها نیز استفاده می‌شود.

پیشگیری از ابتلا به دیابت؛ راهی برای کنترل کاهش قند خون

در این مطلب به بررسی فرق دیابت نوع یک و دو پرداختیم؛ دیابت نوع یک و دو با وجود اشتراک در تاثیر بر سطح قند خون، تفاوت‌های اساسی دارند. دیابت نوع یک، یک بیماری خودایمنی است که در آن بدن قادر به تولید انسولین نیست؛ بنابراین نیازمند تزریق مداوم انسولین است. از سوی دیگر، دیابت نوع دو عمدتاً ناشی از مقاومت به انسولین و کاهش تدریجی تولید انسولین است که معمولاً با تغییرات سبک زندگی و داروهای خوراکی کنترل می‌شود. پیشگیری از دیابت شامل حفظ وزن سالم، داشتن رژیم غذایی متعادل و فعالیت جسمانی منظم است. شما برای کنترل و پیشگیری از این بیماری چه اقداماتی انجام می‌دهید؟ تجربه خود را از ابتلا به دیابت با ما و سایر همراهان آدوراطب به اشتراک بگذارید.